23/05/1810, Verslag over het bezoek van Napoleon aan Brugge in de Gazette van Brugge (VAN HOUTRYVE, A., Zó leefde Brugge. Historische krantenlectuur 1800-1830, Familia et Patria, Handzame, [1969]. 41-44)
Volgen hier de omstandigheden van de feesten duerende het verblyf van HH.MM. in onze stad.
Sedert omtrent vyftien dagen verwagte men hier van den eenen tot den anderen oogenblik HH.KK.MM. met een ongeduld, dat maer kon vergeleken worden aen de begeerte algemeynlyk beproefd om hun te bewyzen door de toebereydselen voor hunnen ontfangst, de vreugd en het geluk die hunne doorluugtige tegenwoordigheyd zoude verspreyden.
Volgens den weg van HH.MM. officieelyk aengekondigd moesten zy van Gend te Brugge aenkomen; maer in de onzekerheyd waer men in was of HH.MM. den weg te lande verkoozen of die van den vaerd van Gend, alle de schikkingen waeren dobbel gereed gemaekt, in die twee streeken. Op den grooten weg, op de grensscheyding van het Departement, eene zegeboog van 75 voeten hoog en van den zuyversten trant was opgeregt: op de beyde oevers van den vaerd twee kolommen van 80 voeten hoog, bekroond door twee zinne-beelden van de faem, zyn gemaekt en leverden het levendigste zigt op aen het uyteynde van eenen der regste deelen van dien schoonen vaerd, die ze van meer als eene halve myle in de lengte liet zien. Aen de twee ingangen van de stad Brugge, die aen den weg en aen den vaerd uytkwaemen, staetige çierlyke zege-boogen waren opgerigt. Op alle die gedenkteekens waeren er opschriften waer in de gevoelens der inwoonders van het Departement of de woorden van HH.MM. uytgedrukt waeren.
Van de eerste tyding van de aenstaende aenkomst van HH.MM. en altyd in de onzekerheyd op de plaetsen van hunnen doortogt, waer het zou mogelyk geweest hebben van hun te zien, de geheele bevolking der steden en bygelegen dorpen, niet vergenoegd van hun af te wagten op eene der twee pointen, de naest gelegene aen hunne woonsten, begaven zig in menigte op den dyk van de vaerd of op den weg, volgens de bekendmaekingen die gedaen wierden.
Eyndelinge vernam men den 18 omtrent elf uren ’s morgens, dat Z.M. den Keyzer, met de Keyzerinne niet ging aenkomen, maer dat hy tegen den avond van Sluys zoude komen, naer van aen Gend alle pointen van den regten oever van de Schelde doorlopen te hebben. Ten een uere naer middag is H.M. de Keyzerinne in het departement aengekomen, langs den weg van Eecloo. M. den Prefect die zig aen de grensscheyding bevond om haer af te wagten, heeft de eer gehad van haer de wenschen en de gevoelens der bewoonders uyt te drukken. H.M. heeft geweerdigd er haere voldoening over te bewyzen.
Ten twee ueren is H.M. binnen onze mueren aengekomen, naer geheel haeren weg gevolg geweest te hebben, gelyk zy het geweest heeft op haeren doortogt in geheel de stad, door herhaelde toejuygingen. M. den Meyer heeft de eer gehad van H.M. te complimenteeren. M. den Baron Borrel, Generael commandeerende het Departement, bevond zig gelyk hy, buyten de stad aen het hoofd van zynen Etat Major en van een detachement linie troepen en nationaele wagten.
Vier honderd mannen van de nationaele wagt en het overige van het garnisoen, kanteden den weg af, tot aen de Prefectuere. H.M. is er afgestapt in het midden van een ontellyke menigte bewoonders van het Departement, die op haeren weg vergaederd waeren. De eer wagt te voet die op de plaets in slagorder geschaerd was, is op den oogenblik aengekomen geweest om de posten van het Paleys te bezetten.
M. den Prefect heeft zig bynae zoo aenstonds op de grensscheyding van het Departement begeven, langs den kant van Sluys, om er Z.M. den Keyzer te ontfangen, vergezelschapt door detachementen van de gendarmery, van de nationaele wagt, als ook van de eer wagt te peerd die reeds ter verontmoeting van H.M. de Keyzerinne geweest hadden.
Ten tien ueren ’s avonds is Z.M. in een rytuyg langs de Dampoorte aengekomen. De stads sleutels zyn hem aengeboden geweest door M. den Meyer, en niet tegenstaende eenen grooten regen, Z.M. heeft overal op zynen weg, de kaeyen, de straeten, de plaetzen met bewoonders bedekt gevonden, die van ’s morgens vereenigd waeren om hem af te wagten. De verrukkingen, toejuygingen, het herhaeld geroep van Leve den Keyzer! Leve onzen Souvereyn! hebben Z.M. vergezelschapt tot aen de poorte van zyn Paleys en nog zeer lang daer naer, het zelve geroep ende zelve toejuygingen weergalmden, rondom de wooning van den Monarch.
Den 19 heef Z.M. den Keyzer, naer de geconstitueerde, de Overheden ontfangen te hebben, zig met de Keyzerinne nae de Kerke van Onze Lieve Vrouwe begeven om er de kostelyke tomben van Karel den Stouten, Hertog van Bourgognen en Graeve van Vlaendren en van zyne dogter Marie van Bourgognen te bezigtigen. Deze tomben, gelykweerdig door haere schoonheyd van werk en door de vermaerdheyd der personagien aen welke zy toegewyd zyn, waren in 1806 hersteld door M. De Chauvelin, Prefect van de Leye.
Zoo haest de eerste tyding verspreyd wierd van dit bezoek is de kerke vervuld geweest, en HH.MM. op geheel hunnen doortogt en duerende hunnen intrede in den tempel, tot op hun vertrek, hebben konnen oordeelen door de verrukkingen, de bewyzen, te gelyk eerbiedig en vuerig van hunne onderdaenen, van de opgetoogenheyd en van de liefde, die zy in ons opwekken.
Op de terugkomst van HH.MM. die den kom van de have van Brugge hadden gaen bezigten, heeft de Keyzerinne de Overheden ontfangen en geweerdigd een groot getal Mevrouwen te aenveerden, die haer aengeboden wierden. Omtrent zestig jonge juffers van de meest onderscheydene dezer stad, hebben het verlof bekomen om de Keyzerinne te begroeten en den offer van eene rooze-kroon voor haere voeten te leggen, die volgens oud gebruyk, hier opgeofferd wierd aen de jonge egtgenooten van de Souvereynen van het land, als wanneer zy hunne eerste intrede deden.
Naer zyn middagmael, heeft Z.M. in eene gaendery van zyn Paleys de Officieren der dry legioenen van de nationaele wagt, met degene van het garnisoen ontfangen. Z.M. die gekomen was vergezelschapt van de Keyzerinne, heeft zig geweerdigd van aen het meestendeel te spreeken en heeft hun in het vertrekken wel wil betuygen de goedkeuring, die hy gaf aen den dienst van de nationaele wagten van het Departement der Leye. HH.MM. hebben zig vervolgens nae de feest begeven, die zy van de stad hebben willen aennemen; maer noch het geluk van hunne tegenwoordigheyd, noch de uytnemende gunst die H.M. de Keyzerinne gedaen heeft, deel nemende met Z.M. de Koning van Westphalien in eene der danssen, hebben meer konnen doen uytschetteren de levendigste verrukkingen van de meer herhaelde betuygingen van de algemeyne liefde en vreugd als de gene die over-al uytgescheenen hebben, zohaest HH.MM. zig geweerdigd hebben zig te vertoonen.
Uyt den bal gaende, HH.MM. naer in rytuyg wedergeleyd te zyn door M. den Prefect, de Municipaliteyt, Mevrouw de Chauvelin en de Mevrouwen die aengewezen waeren om de eer van de feeste te doen, hebben de deelen van de stad die naest gelegen waren aen hun paleys doorloopen. Luysterryke verlichtingen glinsterden op de plaets der Prefecture en op de groote merkt, schoone verçieringen, onder de welke men onderscheyde, op de eerste, eene zege-boog verheven met eenen schoonen triomph wagen met vier peerden bespannen van een ryken en uytgezogten trant; op de tweede een kolomme naegevolgd van de kolomme van Trajanus; rondom welke gelezen werden de naemen der zegepraelen van Z.M. Zy scheen de wyze en het plan aen te wyzen van het gedenkstuk toegestaen aen de stad, volgens het vertoog gedaen aen het Wetgevend Lichaem door zyne excel. den Minister van het Inwendig.
De geheele stad tot de nauwste en meest afgelegen straeten, vertoonde sedert twee dagen het uytzigt van eenen onderscheydenen hof, bereyd voor eene feeste. Voor de twee reyen van de huyzen waeren sparre- en lorke boomen geplaetst, vervoegd door festons en bloem kransen, verçierd met takken, met bloemen, met linten en opschriften. Deze algemene verçiering, werk van de ingezetenen zelfs, die zig als om stryd overgegeven hadden aen het vermaek van het uyt peyzen en uyt te werken, de eene de andere te overtreffen bevond zig met lichten bezet; en duerende geheel de nagt die zeer schoon was, de inwoonders en de vremdelingen, die zig nae de stad begeven hadden, hebben niet opgehouden die te doorloopen.
Den 20 ’s morgens zyn HH.MM. naer de misse gehoord te hebben in hun paleys, op eene bargie gegaen, rykelyk verçierd om zig langs den schoonen vaerd van Brugge nae Oostende te begeven. Dit vertrek heeft ons overgelaeten aen de spyt, maer vervuld van indrukkingen en geheugenissen, die nooyt in dit land beproefd zyn geweest te hebben, en dier er van eeuwe tot eeuwe zullen vereeuwigd worden.
Wy vernemen op den oogenblik dat Z.M. den Keyzer komt te geven aen M. Peellaert, Kommandant van de eer-wagt, en lid van het eer legioen, den graed van Officier van het Legioen, dat hu geweerdigd heeft het Kruys toe te staen aen M. De Pauw, Groot Vicaris tot Brugge van M. den Bisschop van Gend, aen M. Van Merkem, Onder President van de Kamer van Commercie en aen M. den Meyer van Brugge, Z.M. heeft daerenboven ringen van weerde doen ter hand stellen aen M. De Pauw, Groot Vicaris, aen M. Buydens, Pastoor van de kerke van Onze Lieve Vrouwe. Den Keyzer heeft daerenboven aen den bouw van de Parochiaele Kerke eene somme van tien duyzend francs toegestaen voor de oppronking en verçiering van de kapelle, waer M. den Prefect die tomben heeft doen plaetsen die HH.MM. bezigtigd hadden. Mildaedige giften zyn uytgedeeld geweest onder de geestelykheyd en de kerkbediende van deze kerk. M. Rommelaere, pastoor van de Parochie van St. Donaes, die M. den groot vicaris geassisteerd heeft in het celebreeren van de missen van den Keyzer, heeft van hem wegens Z.M. een somme van 50 Napoleons ontfangen.