In de nacht van 24 april 1604 vertrekt Maurits van Nassau met ca. 800 schepen en 11.000 man van uit het fort Rammekens naar de Zwinmonding. Hij vaart door het Slusse Gat waar in de omgeving een kamp wordt gebouwd.

Maurits van Nassau vertrekt op 3 mei 1640 van op Cadzand richting Ijzendijke.

Ijzendijke wordt op 10 mei 1604 ingenomen door de troepen van Maurits van Nassau.

Maurits van Nassau stuurt op 12 mei verkenningstroepen van Ijzendijke naar Aardenburg. Aangezien de Duitse troepen (ca. 1500 man) onder bevel van Luxemburg, naar Damme zijn gevlucht, kunnen de verkenners Aardenburg innemen. Ook de inwoners van het stadje zijn gevlucht naar Spaanse gebieden. Maurits van Nassau gebruikt Aardenburg de volgende maanden als uitvalsbasis voor de belegering van Sluis.

Maurits van Nassau verovert Sluis. De uitgehongerde bezetting van Sluis geeft zich over aan de Prins van Oranje. Na de inname van Sluis wordt het Sint-Jobsfort verlaten.

In Aardenburg wordt een nieuw kerkbestuur gevormd dat hoofdzakelijk bestaat uit militairen. De gevlucht katholieke bevolking wordt geleidelijk vervangen door ingeweken calvinisten.

Op 7 november 1604 gebruiken de hervormden in Aardenburg de zwaar beschadigde Onze-Lieve-Vrouwekerk voor hun dienst.

Enkele dagen na Pasen 1604 landde Prins Maurits met een leger op Kadzand. Hij veroverde het Oostvrije en omsingelde Sluis. Het Spaanse garnizoen van die stad moest zich op 20 augustus overgeven. De inval van de Nederlanders veroorzaakte een paniek in het Noordvrije. De kerkmeesters van Dudzele laten hun kerkschatten overbrengen naar Brugge. De nieuwe klok die ze hadden besteld verkopen ze door aan Sint-Donaas.

Op vezoek van het Brugse stadsbestuur luidde Sint -Donaas op 22 september 1604 de klokken 'ob reductionem oppidi Oosthendani' en zong men onder een grote volkstoeloop een plechtig Te Deum. De val van Oostende bracht de veiligheid terug in het Westvrije.q Ondertussen begon het garnizoen van Sluis strooptochten te houden in het Noordvrije.

Geen Sint-Lenaartsommegang in Dudzele

Op 19 augustus 1604 neemt Maurits van Nassau Sluis in.

Maurits van Nassau vertrekt op 24 april 1604 opnieuw met een vloot uit Willemstad en vaart door het Zware Gat om te ontschepen op Kadzand. Ambrosius Spinola laat 1000 man voetvolk en 500 ruiters van Watervliet vertrekken naar Sluis om de stad te verdedigen.

Op 26 en 27 april probeert Maurits van Nassau met zijn leger het Sluisse Gat over te steken mar hij wordt teruggedreven door de Spanjaarden.

Maurits van Nassau trekt op 28 april, na de mislukte overtocht van het Sluisse Gat, naar Oostburg om de stad in te nemen. Ook de schans van Coxyde, de Katelijne schans en het fort Philips geven zich over. Maurits begint met het beleg van Ijzendijke.

De verdedigers van Sluis doen op 6 mei 1604 een uitval naar de troepen van Maurits van Nassau die in Kadzand zijn achtergebleven, maar moeten zich terugtrekken.

Maurits van Nassau slaagt er op 10 mei 1604 in om Ijzendijke in te nemen. Daarna volgt Aardenburg.

Maurits van Nassau levert op 16 mei 1604 slag bij Moerkerke tegen de Spaanse troepen o.l.v. don Louis de Velusco. 550 van zijn mannen sneuvelen en 300 van zijn soldaten, waaronder 11 kapiteins, worden gevangen genomen.

Nadat hij op 16 mei de slag bij Moerkerke heeft verloren, verdrijft Maurits van Nassau op 17 mei de Spaanse troepen die zich hadden verschanst tussen de Zoute en de Zoete Vaart. De Spaanse troepen trekken zich terug en laten alle schansen (met uitzondering van die in het Hazegras) aan de Staatsen.

Op 23 mei 1604 slaagt Maurits van Nassau er in om de forten op het Hazegras in Knokke in te nemen. Daarmee heeft hij Sluis helemaal omsingeld.

De Sluizenaren, die omsingeld zijn door de troepen van Maurits van Nassau, gaan op 30 mei 1604 een konvooi met proviand, geleid door de Graaf van Barlaymont en komende uit Damme, tegemoet. In Stampershoek, tussen Lapscheure en Damme, worden zij overvallen door soldaten van Nassau zodat zij zich zonder bevoorrading in Sluis moeten terugtrekken.

Om de omsingeling van Sluis door Maurits van Oranje te breken, trekt Ambrosius Spinola met een legertroep van de belegering van Oostende naar Lapscheure. Op 6 augustus probeert Spinola bij verrassing het leger van graaf Willem van Nassau te overrompelen, maar die poging mislukt en hij moet zijn troepen terugtrekken.

Op 16 augustus 1604 trekt Ambrosius Spinola langs Aardenburg en neemt de Kathelijneschans en de Philipsschans in. Daarna valt hij de bende van Hembyze aan en probeert hij het water bij Oostburg over te steken. Ondertussen trekt Maurits van Oranje zijn troepen samen bij graaf Willem van Nassau op Kadzand. Ambrosius Spinola slaagt er in om de Staatse troepen tussen Kadzand en Oostburg te verdrijven en wil Kadzand innemen.

De troepen van Ambrosius Spinola en Maurits van Oranje leveren slag op 17 augustus 1604. Spinola levert zware verliezen. De Graaf van Felbri, de Markies van Renti, Don Alonzo Borgia, Matignon en een kolonel sneuvelden. Na het verlies van de Spanjaarden begrijpen de bezetters van Sluis, o.l.v. Aurelio Spinola, dat het niet langer zin heeft om verder weerstand te bieden en zij beginnen de onderhandelingen met de Staatsen.

Op 19 augustus tekenen Aurelio Spinola en Maurits van Oranje de overgave van Sluis.

3 à 4000 uitgehongerde Spanjaarden en ca. 1400 Turkse slaven verlaten Sluis op 20 augustus 1604 na belegering van enkele maanden.