Van de 12de tot de 14de eeuw is Brugge het centrum van de wereldhandel. Het Zwin is de poort tot de wereld. De grote diepe inham is toegankelijk voor zeeschepen en schenkt het leven aan de getijdehavens van Damme (1180), Mude (1213), Monnikerede (1226), Hoeke (circa 1250) en Sluis (1290). Deze Zwinhavens vormen met Brugge de ontmoetingsplaats voor de drukke handelsactiviteiten, halverwege op de zeeroute tussen de Baltische steden in Noord-Europa en de Middellandse Zee in Zuid-Europa.

Een “zwin” is een geul in buitendijkse gronden, meer specifiek
een ongeveer met de zeeboord evenwijdig lopende laagte in het strand
die vrijwel steeds met water gevuld blijft.

Links: Fragment van Flandriae recens exactaq descriptio, 1602 - Claudio Duchetti (1554-1597) - Kopergravure op papier, 40 x 52 cm.

 Stadsrechten
In de loop van hun ontwikkeling ontvangen de vijf Zwinhavens stadsrechten. Ze kunnen eigen wetten opstellen, een schout en stadsbestuurders benoemen en eigen rechtspraak voeren. Documenten voorzien van een stadszegel bewijzen dit. Dit middeleeuws zegel (Latijn: sigillum) bestaat uit een combinatie van beeld en tekst.

Grote zegels geven de politieke macht van een stad weer. Andere zegels - kleinere exemplaren, zegels van zaken (ad causas) en van contacten en tegenzegels - worden gebruikt bij de uitoefening van juridische bevoegdheden. Om de eigen belangen niet te schaden, zorgt de stad Brugge er voor dat het toegekende recht van de Zwinsteden ondergeschikt is. Brugge is als de dood dat één of meerdere van de Zwinhavens zal uitgroeien tot een heuse nieuwe stad. Er staan namelijk veel economische belangen op het spel.

Stapelrecht
De middeleeuwse havensteden bezitten de stapel, een grafelijk privilege toegekend aan een stad voor het stapelen, verkopen en heruitvoeren van bepaalde koopwaar. Kooplui en ambtenaren oriënteren hun handel op deze goederen en rusten zich in functie daarvan uit. Op koopwaar worden tolrechten geheven die ten goede komen aan de graaf van Vlaanderen. De ladingen brengen fortuinen op. De wijnhandel behoort samen met die van haring, wol en granen tot de voornaamste handelstakken.

Links: Flandria borealis, 1604 - Matthias Quad (1557-1613) - Ingekleurde kopergravure op papier, 23 x 34,5 cm
Rechts Flandriae recens exactaq descriptio, 1602 - Claudio Duchetti (1554-1597) - Kopergravure op papier, 40 x 52 cm