De Heilig - Hartkapel te Moerkerke

Jan De Mey

In 2004 publiceerde de heemkundige kring VZW “‘t Zwin rechteroever grondgebied Damme” de “Damse Kapellenroute”, opgemaakt door Romain Verniest, Hendrik De Leyn en Denis Raman. Als kapel    40 staat de Heilig Hartkapel vermeld, langs de Sijseelse steenweg, ter hoogte van de Brieversweg. Het is de enige kapel op het grondgebied van het huidige Damme, die toegewijd is aan het Heilig-Hart van Jezus.

De kapel werd gebouwd door de juffrouwen Hélène (1862-1941) en Berthilde (1864-1912) de Cock uit Brugge, niet in 1870 maar in oktober-november 1908. Over bouw en aankleding van de kapel zijn in privébezit een aantal documenten bewaard. Ook over de reden voor de nogal uitzonderlijke toewijding aan het Heilig Hart kan een mogelijke verklaring worden gevonden.

De metselwerken werden uitgevoerd door Abel Goethals, metselaar te Sijsele. De totale factuur bedroeg 389,08 frank. “Weduwe A. Verleye en Zoons” te Sijsele voerden de timmerwerken uit voor een bedrag van 111,63 frank. Alphonse Jonckheere-Bittremieux, schaliedekker te Sint-Kruis stond in voor de dakbedekking en het lood-en zinkwerk. Dit kostte 103,81 frank. G. Braem, steenhouwer aan de Gistelsesteenweg te Sint-Andries leverde het arduin mits 57 frank. De tegels waren afkomstig van de firma H. De Clercq-De Maesschalk uit de Dampoortstraat te Brugge: vier vierkante meter mits 6,80 frank.

Michel D’Hondt, beeldhouwer te Brugge (1848-1932), leverde op 17 juni 1922 een gepolychromeerd beeld van het Heilig-Hart. De kostprijs, verpakking en verzending inbegrepen, beliep 96,75 frank. We hebben er het raden naar welk beeld oorspronkelijk in de kapel stond. Ook een Heilig-Hartbeeld of eventueel een Onze-Lieve-Vrouwbeeld?

De devotie tot het Heilig-Hart bestond reeds in de middeleeuwen, vooral in de vrouwenkloosters van contemplatieve strekking. Maar ook in de mannenkloosters van Franciscanen, Dominicanen, Benedictijnen en Cisterciënzers bloeide deze verering. Een grote stimulans kwam op het einde van de 17de eeuw door de visioenen van de Heilige Margaretha-Maria Alacoque (1647-1690) te Paray-le-Monial. In 1765 werd een officie ter ere van het Heilig-Hart van Jezus goedgekeurd Paus Pius IX (1846-1878) schreef in 1856 het feest voor in de ganse Rooms Katholieke Kerk op de derde vrijdag na Pinksteren. De toewijding van de wereld aan het Heilig Hart gebeurde door paus Leo XIII (1878-1903) in 1899. Vooral de Jezuïeten stimuleerden de vieringen van de eerste vrijdag in de junimaand ter ere van het Heilig-Hart.

(J.J.M. Timmers, Christelijke Symboliek en iconografie, De Haan-Weesp, p. 58 Winkler Prins Encyclopedie, - 6de druk, deel 10, verbo Heilig Hart-devotie, p. 466)

Tussen 1879 en 1885 bouwden de Jezuïeten een nieuwe kerk in de Vlamingstraat te Brugge. Deze kerk in neogotische stijl werd opgetrokken naar de plannen van de Brugse, in Brussel wonende architect Louis Pavot. De kerk werd toegewijd aan het Heilig-Hart. Het Heilig-Hartbeeld prijkt nog altijd op de makelaar van de ingangspoort.

(B. Beernaert, L. Constandt, J.-P. Esther, M. Struye, P. Van Vlaenderen, Brugse Gevelgids, Brugge, 1982, p. 57-58)

Omstreeks 1896 kwamen de juffrouwen Hélène en Berthilde de Cock in de Kortewinkel wonen, waar ook het klooster van de paters Jezuïeten gevestigd was. De nabijheid van de Heilig-Hartkerk en hun relaties met hun buren kunnen de reden geweest zijn waarom de kapel die ze op Moerkerke lieten bouwen aan het Heilig-Hart werd toegewijd.