Kroniek van een badstad (1)

Dany Vantorre

Onder deze titel start een reeks artikels waarbij de basisgegevens niet geput worden uit officiële bronnen zoals notulen van de gemeenteraad, archiefstukken van het rijk, gemeente, kerkfabriek of uit de standaardwerken over Heist. De kranten uit de vorige eeuw gaven immers, niet alleen melding van belangrijke gebeurtenissen, maar bevatten ook plezierige anekdoten. Op mijn speurtocht heb ik ook ondervonden dat de kranten van vroeger een duidelijke politieke en levensbeschouwelijke overtuiging hadden die ze fanatiek verdedigden. In onze streek waren de “Gazette van Brugge“een katholieke en “ Le Journal de Bruges“ een liberale spreekbuis. De lezer van toen kreeg langs zijn krant om een zeer gekleurd beeld van de gebeurtenissen. Voor zover er kranten werden gelezen...

Op een afstand van 100 jaar en meer kunnen wij de overdrijvingen en halve of héle leugens gemakkelijk herkennen, lezen wij tussen de regels door. Het is daarom allicht boeiend de krantenberichten te confronteren met de officiële bronnen. Ik start in 1880 omdat het juist 1 eeuw achteruit is in de geschiedenis van Heist, die toen een opkomende badstad was.

Over de jaren daarvoor zal er op het gepaste moment ook geschreven worden natuurlijk.

—0—0—0—0—

Van onze reporter ter plaatse krijgt u alvast de volgende nieuwsjes:

° 5 januari “ZEERAMP“. “Men meldt uit HEIST-AAN-ZEE: Den 28 december 1879 ten 6 uur ‘s avonds is alhier binnengebracht door de visserssloep JOSEPH, stuurman Charles De Groote en reeder Pieter De Groote van het gemelde Heyst, de ekwipagie en loods, bestaande uit 19 personen van het driemastschip ALEXANDER MACKENZIE, geladen met tarwe komende uit NEW YORK en bestemd voor ANTWERPEN. Men heeft al hunnen tuigen opgenomen, benevens koffers, kleeren, scheepwant, bestaende uit compassen, zeilen, touwwerk en booten.

Het vaertuig was gestrand op de WELKOMBANK en zonder tusschenkomst der gemelde visserssloep, zou de bemanning totael verongelukt zijn “.

De benaming “HEIST-AAN-ZEE“ werd nog maar gebruikt sedert 1877.

°1 maart “Heden morgen, na negen ure wordt er ons een oproep geworden voor het inrigten te Brugge, van eenen kring onder de name van BRUGGE-ZEEHAVEN. Dat en kunnen wij vandaag niet meer opnemen, maer zullen er woensdag verder over spreken.” 

Dit was de kring rond Baron de Maere die ijverde voor een haven op het grondgebied van Heist. Over de doelstellingen van deze kring zal ik niet woensdag maar in een volgend nummer handelen.

° 19 juni -“ HOTEL DE LA PLAGE “ — Banket den 27 juni : opening van het saisoen. De muziekmaatschappij ST. CECILIA zal verscheidene muziekstukken uitvoeren. Vrienden en kennissen worden uitgenoodigd.  

Hotel de la Plage opende haar deuren in 1869 en werd uitgebaat door Bernard Baervoets die op dezelfde plaats eerst het “Pavillon de mr Baervoets“ openhield.

° 28 juni - “ Te rekenen van den 1 juli aenstaende zullen veranderingen in het vertrek van de verschillende treinen gebragt worden. Ziehier hoe dan de diensten van BRUGGE naer de badsteden BLANKENBERGE en HEYST en wederkerig zal geregeld zijn.

Vertrek uit Brugge: 7u18 - 9u45 - 11u33 - 12u33 - 2u47 - 3u40 - 5u40 - 6u -7u35 - 8u48
Vertrek uit Heyst: 5u50 - 7u03 - 8u30 - 10u38  - 11u28 - 2u40 - 4u05 - 5u30 - 7u40  - 8u50

Sedert 1863 bestond er een spoorlijn Brugge Blankenberge.

Heist streefde naar een treinverbinding om vlug vis en.... toeristen te kunnen vervoeren, want Heist was op weg om de 3e badplaats van de kust te worden na Oostende en Blankenberge. Op 12 juli 1868 werd de nieuwe spoorweg en het station in gebruik genomen.

Merk op dat er voor die tijd verrassend veel treinen reden. De uurtabellen werden reeds in de zomer aangepast. In de winter kwamen er 7 treinen toe in Heist en vertrokken er 5 naar Brugge. In de zomer waren dit er in beide gevallen 10.

De trein deed er van 50 minuten tot 1 uur over. Een voorbeeld: Brugge 7u18 - Brugge (bassin) 7u26 - Dudzele 7u37 - Lissewege 7u45 - Blankenberge 7u58 - Heist 8u16. De verbinding Blankenberge - Heist werd afgeschaft op 1 oktober 1908.

° 5 juli - “Den 30 juni sloot de barrierwachter Louis Savels, jongeman te Heyst, op dienst zijnde nabij de statie aldaer de barrieren, op den ogenblik dat de trein reeds veel te dicht genaderd was. Bij het overgaen der baen werd hij door de lokomotief getroffen en omvergeworpen. Gelukkiglijk is hij er met eenige wonden, waervan eene aen het hoofd nogal erg, vanaf gekomen.”

In elke kranteneditie kon men lezen over spoorwegongevallen. Dit nieuwe vervoermiddel was nog niet zo veilig als vandaag. Nog een voorbeeld van een kleine spoorwegramp

° 4 augustus - “ SPOORWEGRAMP De trein nr 650 uit Heyst vertrokken zondag te 4 ure namiddag is nabij de statie van Blankenberghe ontriggeld. De stoffelijke schade is nogal aanzienlijk.“

° 18 september - “ BADSTEDEN: Het aengename weder, dat wij gedurende de maend augustus en in ‘t begin van deze maend genoten hebben, is aen onze omliggende badsteden zee voordelig geweest. Het getal badgasten te Oostende Blankenberghe en Heyst is zeer groot geweest. Ook heeft men al gedaen wat mogelijk was, ten einde het verblijf aldaer der gelukkige liefhebbers der ZEESPOELINGEN zeer aengenaem te maken. Concerten, fakkeltogten, dans- en tooneelfeesten, vierwerk, enz.,. Niets ontbraken om de talrijke vreemdelingen in staet te stellen zich goed te verlustigen.

Het “ zeer groot aental badgasten “ moet men wel in de tijd situeren. In 1880 waren er in Heist 3.859 badgasten die 23.531 “zeespoelingen” namen. (Moeten wij daaruit besluiten dat men niet zwom maar gewoon ging baden?) Weinig toeristen zal u misschien zeggen, maar de bevolking van Heist bedroeg ook maar 1546 zielen.

Lees verder: Kroniek van een badstad (2) - Heist en de 19de eeuwse 'Schoolkwest'

—0—0—0—0—