Westkapelle _{(zie tabel 11)}

Figuur 49. Gedenksteen voor de militaire en de burgerlijke slachtoffers van Wereldoorlog I, Dorpsstraat, Westkapelle
© Geschied- en Heemkundige Kring Sint-Guthago [1]

De gedenksteen voor de militaire en de burgerlijke slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog uit Westkapelle bevindt zich in de Dorpstraat, rechts voor de Sint- Niklaaskerk (figuur 49).

Het monument uit witte natuursteen dat op een rechthoekige sokkel bestaande uit granieten blokjes staat, heeft de vorm van een drieluik met een verhoogd en licht vooruitstekend middendeel met daarop een reliëfvoorstelling en bovenaan afgewerkt met een segmentboog en twee horizontale uiteinden. Op de voorgrond staan links en rechts twee lage rechthoekige granieten bloembakken.

De voorstelling in het reliëf (figuur 50) stelt Maria voor die in het midden zit en een ster draagt op het hoofd. Zij legt een beschermende hand op het hoofd van twee soldaten links en rechts van haar. De ene soldaat houdt een vlag in de hand, de andere draagt zijn geweer en steunt op een kruis. Op de achtergrond wordt de vernieling van een stad gesuggereerd met bliksems, vlammen en steenhopen. Boven het hoofd van Maria is loofwerk gesculpteerd. Onderaan het reliëf staat de tekst: “Pro Patria”. Op het linkerdeel van het monument: “Westcappelle aan zijne helden”, ernaast het wapenschild van West-Vlaanderen en eronder een deel van de namen van de gesneuvelden en van de burgers. Op het rechterdeel staat het wapenschild van België en het andere deel van de namen. Alle namen zijn chronologisch gerangschikt[2].

Figuur 50. Gedenksteen voor de militaire en de burgerlijke slachtoffers van Wereldoorlog I, Dorpsstraat, Westkapelle; detail van de reliëfvoorstelling
© Geschied- en Heemkundige Kring Sint-Guthago  

Als uitvoerder van het monument staat de naam van Michiel Poppe op het monument gesigneerd[3]. Michiel Poppe was een beeldhouwer uit Brugge. Hij was medeontwerper van de parochiekerk Sint-Amandus te Wingene en uitvoerder van de gedenkzuil voor militaire en burgerlijke doden van Reningelst bij Poperinge[4].

De gedenksteen in Westkapelle was reeds op 29 mei 1920 opgericht. Op een subsidieaanvraag van 10 september 1919 werd door het ministerie van Binnenlandse zaken op 18 oktober 1920 negatief geantwoord. De kostprijs van het monument bedroeg 4.734 fr.[5]

Het monument werd in opdracht van het gemeentebestuur van Knokke-Heist schoongemaakt in het kader van de herdenking van 100 jaar Wereldoorlog I. Het gedenkteken had door de hitte van de brand in de Sint-Niklaaskerk op 26 maart 2013 een grote barst opgelopen. Deze werd vakkundig hersteld[6].

Op de gedenkplaat staan de namen van tien soldaten (tabel 11, figuur 51). De gemiddelde leeftijd is 29 jaar. De jongste was 21 jaar en de oudste 41 jaar. Twee van hen waren gehuwd. Zeven zijn overleden in België, twee in Frankrijk en één in Duitsland. Drie zijn overleden in het begin van de oorlog en drie op het einde ervan. Zes militairen zijn overleden aan verwondingen, drie ten gevolge van een ziekte en van één is de doodsoorzaak onbekend.

Acht waren dienstplichtige miliciens en de twee anderen waren vrijwilligers. Eén van de miliciens had de graad van opperwachtmeester bij de rijkswacht te paard en een andere milicien die van korporaal bij de karabiniers. Vijf andere soldaten behoorden bij verschillende linieregimenten en er was telkens nog één bij de jagers te voet, bij het detachement artillerie-arbeiders en bij de genie.

Eén militair met als woonplaats Westkapelle staat niet op het monument vermeld. Het betreft Pieter Jacobus Timmerman[7], gesneuveld te Kaaskerke op 24 oktober 1915 op 21 jarige leeftijd; soldaat tweede klasse, milicien lichting 1913, bij het 1ste regiment grenadiers. Zijn officieel vonnis van overlijden dateert van 24 maart 1925. Zou dit de reden zijn dat zijn naam niet op het monument is geraakt?

Er staan op het monument ook drie namen van burgerlijke slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog die inwoners waren van Westkapelle.

Figuur 51. De tien gesneuvelde militairen uit Westkapelle, 1914-1918; vervaardiger: A. Watteyne, Potterierei, 46 Brugge -
© Collectie Museum Sincfala, Knokke-Heist

Tabel 11 Westkapelle (Knokke-Heist)

Voetnoten

[1]    Archief van het Bisdom. Oorlogsverslagen WO I, Bisdom Brugge / Diocèse de Bruges, Ramskapelle (Knokke-Heist), Parochie van Sint-Vincentius, Parochiaal verslag, 00/00/1919­00/00/1919; bewaard in het Archief van het Bisdom Brugge; AR - gedigitaliseerde archieven / AGR - archives numérisées - D1004

[2]    JACOBS M., Zij die vielen als helden.., deel 2, o.c., p. 425-426

[3]    JACOBS M., Zij die vielen als helden.., deel 2, o.c., p. 426

[4]    Agentschap Onroerend Erfgoed: Poppe, Michiel [online],

https://inventaris.onroerenderfgoed.be/dibe/persoon/71804663 (geraadpleegd op 11 juli 2018)

[5]    JACOBS M., Zij die vielen als helden.., deel 2, o.c., p. 426

[6]     Metamorfose voor WOI-monumenten Knokke-Heist, KH Vandaag, 17 januari, 2014; http://www.knokke-heist.be/nieuws/metamorfose-voor-woi-monumenten-knokke-heist (geraadpleegd op 17 maart 2018)

[7]     BS Westkapelle, overlijdensakten 1915, nr.45bis; Belgian War Dead Register, https://www.wardeadregister.be/nl/dead-person?idPersonne=39527