Heistse visserij vlucht naar Zierikzee nu 100 jaar geleden…

André Desmidt

De jongste tijd is er heel wat te doen over de Eerste Wereldoorlog.  Met onze vereniging organiseerden wij een succesvolle dagtrip naar de Westhoek en op radio en televisie is er bijna elke dag wel een herinneringsmoment.

Maar ook in Heist was er een Eerste Wereldoorlog en dat willen we de komende maanden toch ook wel even onder de aandacht brengen.

Heist verkeerde in een bijzondere situatie.  Eerst en vooral werd de Heistse vissersbevolking geconfronteerd met de natuurlijke grens de Noordzee die door de Duitse bezetter bijzonder werd bewaakt.  Om een invasie van uit zee te verhinderen werden “batterijen” aangelegd (iets dat zich tijdens de Tweede Wereldoorlog zou herhalen).

Maar naast de natuurlijke grens wat de zee toch is was er ook de grens met het neutrale Nederland.  Deze grens werd streng bewaakt en er werd zelfs een dodendraad aangelegd die liep van Knokke tot de Duitse grens.  Elektriciteit (bij velen toen nog onbekend) bleek een dodelijk wapen om de mensen te verhinderen de grens over te steken.

Maar in deze bijdrage willen wij het hebben over de vluchtelingen… mensen die per boot de grens overstaken om in Nederland te geraken.

In 1915 moest er op bevel van de militaire bezetter gestaakt worden met de visserij bij ons waardoor heel wat gezinnen zonder inkomen vielen en de hongersnood dreigde.

72 vissersvaartuigen weken uit naar Zierikzee in Nederland: 325 volwassene en 173 kinderen.

De Heistse vluchtelingen werden in Zierikzee opgevangen in de lokale concertzaal en inderhaast werd een provinciaal hulpcomité opgericht met doel een oplossing te vinden voor de huisvesting en de voeding.

De kinderen moesten ook naar school gaan en dank zij de Nederlanders kon dit vanaf 19 mei 1915.  41 jongens en 57 meisjes werden toen ingeschreven bij meester Puissant en mevrouw Puissant-De Ridder.  Later aangevuld met leerkracht Van Autenboer.

Ook voor de jongens die gedurende de dag moesten werken werd er onderwijs voorzien ’s avonds. 

Ging het vlot met het onderwijs dan kan dat niet gezegd worden voor de huisvesting.  Zierikzee was niet voorzien voor zo’n onverwachte bevolkingsgroei en daarenboven werden er ook nog Belgische kindjes geboren. 

Gelukkig voor de mensen uit Zierikzee bleven ook heel wat vissers permanent aan boord.

In april 1916 kwamen er houten woningen (barakken) aan de Sint-Lievens Monstertoren.

Het leven normaliseerde zich en de vissers gingen uit vissen en konden zo voorzien voor de nodige mondvoorraad in deze bange tijden. De vangst werd verkocht in Breskens of Vlissingen.

Uit veiligheidsredenen werd enkel gevist in de Scheldemonding alhoewel er enkele dappere vissers verder gingen uitvaren… met alle gevolgen van dien.

In augustus 1915 werd de Heist 11 overgebracht naar Zeebrugge door een Duitse duikboot. De bemanning “vloog” naar Duitsland naar een strafkamp. Van toen af voer men niet meer onder de H van Heist maar onder Nederlandse vlag en met aangepaste nummering met de Z van Zierikzee of ZH (Zierikzee Heist).

Tijdens een zware storm verging de H 54 met man en muis.  Schipper Petrus Van de Walle en de matrozen Thomas Oudenaerde,  Louis, Charles en Albert Wtterwulghe lieten hierbij het leven.

Op het einde van de oorlog keerden de Heistenaars terug naar Heist en moest de Belgische school in Zierikzee sluiten wegens gebrek aan leerlingen.

Werden er Heistse kinderen in Zierikzee geboren dan voltrokken zich ook een aantal gemengde huwelijken.

25 jaar terug organiseerde Heyst Leeft een reisje naar Zierikzee en het is de bedoeling om dit initiatief in het voorjaar 2015 ter herhalen.  Het bestuur was druk in de weer met de voorbereidingen en heeft een mooie dag uitgewerkt. 

*************

Dagtrip naar Zierikzee

Op 2 mei 2015 zal Heyst Leeft opnieuw een dagreis organiseren dit in het teken van de Eerste Wereldoorlog.  Inschrijven kan nog door overschrijving van €70 op onze rekening.

(stop in Yerseke met koffie en gebakje en filmvoorstelling en wandeling, middagmaal in Zierikzee, bezoek aan het museum met uitleg over de Heistse vissers die in Zierikzee verbleven, stadswandeling en wat vrije tijd – gidsen, maaltijden, museumbezoek allemaal inbegrepen !).  Verplaatsingen met luxe bus van Albion Tours.

Vertrek 8 uur stadhuis Heist en er terug rond 19.30 uur.

Er zijn nog slechts enkele plaatsen vrij dus moet er onmiddellijk beslist worden… en betaald.  Met mooi weer wordt het beslist een fantastische en leerrijke dag !   

 *************

Project handelaars en winkels in Heist de voorbije 100 jaar

De gebroeders Devent zijn een nieuw project opgestart.  Eind volgend jaar wordt een boek voorzien met alle handelszaken die er ooit in Heist waren.  Heyst Leeft en het museum Sincfala werken mee aan dat project.  Tevens is er volgend jaar een tentoonstelling voorzien rond dit thema in het museum Sincfala.

Bij deze een oproep aan alle mensen die nog beschikken over oude foto’s waarop een winkel staat én de uitbaters om deze even ter beschikking te stellen zodat de foto kan ingescand worden en het verhaal genoteerd kan worden.

Belangrijk zijn de naam en de aard van de winkel, naam van de toenmalige uitbaters, start en einddatum van de handel, het juiste adres.

Ook allerhande randinformatie is welkom zoals oude publiciteit, facturen op briefpapier…

Na de zeer succesvolle tentoonstelling over de cafés in Heist wordt dit beslist weer een topper en we zouden graag hebben dat zoveel mogelijk mensen daaraan meewerken.

Naast winkels zijn er natuurlijk nog andere handelszaken zoals crèmekarren, frietkoten, visventers en ambulante handel…

Alvast bedankt voor de medewerking.  Aarzel niet een bestuurslid te contacteren.