Biografie – Jos Rau

René De Keyser

Jos Rau werd geboren in een stad vol geschiedenis, nl. te Brug­ge op 2 november 1907, als tweede oudste van zeven kinderen.

Hij ging naar de kleuterschool bij de Zusters van Hemelsdale, waar het er toe veel strenger en minder prettig aan toe ging dan nu. Na de kleuterjaren stapte hij over naar de Broeders Xaverianen in de St.-Jacobstraat waar alles in het Frans werd geleerd. Hij zou er blijven tot het einde van zijn studies om op 20-jarige leeftijd zelf leraar te worden in het lager onderwijs bij dezelfde instelling: eerst 4 jaar te Knokke, daarna een jaar te Heist en dan terug naar Brugge waar hij directeur werd van de lagere afdeling in de Mariastraat.

Vervolgens werd Jos overgeplaatst naar het middelbaar onderwijs. De eerste 2 jaar was hij ook redakteur en uitgever van het bekende schooltijdschrift "Concordia" waarin hij zelf veel degelijke artikelen schreef. In 1940 werd hij terug aangeduid te Knokke waar hij toen acht jaar zou blijven. Zijn laatste periode zou hem terug brengen naar de Mariastraat in Brugge als leraar geschiedenis in het hoger middelbaar onderwijs.

Jos Rau heeft zich altijd volledig ten dienste gesteld van zijn leerlingen. De vrije uren gebruikte hij om met hen te wandelen en te voetballen. Gedurende die wandelingen maakte hij zijn leerlingen deelachtig aan  zijn grote kennis van de natuur en de vogels, maar ook van de geschiedenis van Brugge en het noorden van Brugge, vooral door te wijzen op plaatselijke feiten. Het Zwinreservaat, de forten van Knokke en de forten langs het Zwin waren zijn geliefkoosde onderwerpen. Het is dan ook begrijpelijk dat hij zijn dokumentatie zocht bij bevoegde personen: op het Rijksarchief bij Jos Desmet, op het stadsarchief bij Albert Schouteet en in de stadsbibliotheek bij Walter Bossier. Samen met de te vroeg gestorven Maurits Van Coppenolle hielp hij mee bij het uitstippelen van het "van Maerlantpad", een wandelpad te Damme, Oostkerke, Monnikerede en Hoeke.

Ik ontmoette Jos Rau voor het eerst ter gelegenheid van de stoet die in Oostkerke rondging bij de inhuldiging van de herbouwde kerk in 1954. De wederzijdse belangstelling voor ge­schiedenis en heemkunde deed de kennismaking uitgroeien tot vriendschap en tot kontaktname met andere belangstellenden voor dezelfde onderwerpen. Dit leidde tot de stichting van de Heemkundige Kring "St.-Guthago" in januari 1959, waarbij Jos Rau bijna automatisch secretaris werd. We zouden immers op enkele blaadjes noteren wat we interessant vonden voor onze streek en dit op zekere manier aan elkaar meedelen. Toen wisten we nog niet dat onze secretaris van die blaadjes een echt tijdschrift zou maken dat nu al bijna dertig jaar lang met de regelmaat van een klok verschijnt.

Aangezien we de polders ten noorden van Brugge als werkterrein hadden gekozen, werd het tijdschrift "Rond de Poldertorens" genoemd. Broeder Van Coillie van de Xaverianen heeft de stijlvolle tekening met de poldertorens ontworpen die eerst op de omslag prijkte en die nu nog gebruikt wordt als schutblad. Jos wist hoe een tijdschrift werd samengesteld dankzij zijn ervaringen als redakteur van het schooltijdschrift Concordia. Tot nu toe heeft hij zelf al de teksten van 29 jaargangen op punt gesteld en getypt.

Ontelbaar zijn de uren die hij daaraan heeft besteed. En gedurende de eerste jaren legde hij ook nog de eerste nummers samen, plakte de ruggen en verzond de boekjes aan de leden... Op zeker ogenblik volstond het tijdschrift niet meer om er ook nog alle mededelingen aan de leden van de kring in op te nemen. Jos kwam op het idee om een mededelingsblad voor de leden uit te geven en zo verschenen in juni 1971 de "St.-Guthago Tijdingen". Tot op heden verschenen daarvan ongeveer 8 nummers per jaar.

Ondanks het vele administratieve, redaktionele en organisatorische werk schreef hij toch soms nog een artikel, gaf hij een voordracht of leidde hij een heemkundige wandeling. Vele jaren was hij ook een zeer actief lid van de Beheerraad van het Heemkundig Museum Sincfala dat eveneens zijn ontstaan dankt aan de Heemkundige Kring St.-Guthago. Jos was ook een tijdlang lid van het Provinciaal Bestuur van het Verbond voor Heemkunde.

De bibliografie in die nummer en de verslagen van de aktiviteiten in Rond de Poldertorens en in de St.-Guthago Tijdingen getuigen van de uitzonderlijke werkkracht die Jos Rau al die ja­ren aan de dag heeft gelegd. Zonder Jos, die gedurende vele jaren het secretariaat van de Kring helemaal alleen vervulde, zou de Heemkundige Kring zonder enige twijfel nooit de bloei en de bekendheid verworven hebben die hij nu heeft.