De bevolking van Oostkerke in 174

Dr. Jos Desmet

De volkstelling van 1748 werd voorgeschreven door het Brugse Vrije, en ging dus enkel over de parochies van het Vrije. De verenigde steden Damme, Hoeke en Monnikerede vielen er dus buiten. Alleen de telling van de parochie Lapscheure ontbreekt.

I. De Geestelijkheid

• H. Ketele, pastoor, 1 meid; Gem. 1.0.4 roeden vrijland.                                
•  J. Speybrouck, onderpastoor, 1 meid.                                                     
• Pieter Faveers, koster, + J. Van Tomme, 1 dochter.

Samen: 3 gezinnen met 7 personen: 3 mannen en 4 vrouwen, waaronder 1 kind, 2 meiden. Gebruikt land: Gem. 1.0.4 roeden.

II. De Neringdoeners

• Jan Watelle, chirurgijn, 1 knecht; 58 roeden vrijland, gem. 1.1.0 tauxatie.
• Pieter Carnay, landmeter + Anna Capeels
• Carel De Swaef, ambtman en tiendepachter + Isabelle Boens, 1 zoon, 1 doch., 1 meid; gem. 4.0.52 tiendeland.
• Guilliame Van Acker, officier + Anna Van Melckenbeke.
• Pieter Baecke, molenaar + Dorothea Lateste, 1 zoon, 1 doch.; gem. 1.0.43 roeden vrijland, 2.2.0 tauxatie.
• Joseph Govaert, molenaar van de parochie Hoeke + Pieternelle Schilman, 4 zoons, 2 doch., 1 meid; gem. 2.0.92 roeden. vrijland; 1.2.0 tauxatie.
• Tobias Neyts, brouwer en herbergier + Isabelle Keunynck, 5 zoons, 1 meid; gem. 26.1.0: vrijland; gem. 1.2.0 kanunnikland; 2.0.0 tauxatie.
• Joseph Baute, herbergier; gem. 2.2.0 roeden tauxatie.
• Jan Verhelst, brouwer en herbergier + Theresia Magiere, 1 zoon, 2 doch.; gem. 0.0.81 roeden kanunnikland; 0.2.0 tauxatie.
• Jan Blancke, timmerman en winkelier + Anna De Smidt, 2 zoons, 1 knecht, 1 meid; gem. 12.2.68 roeden vrijland; 2.0.0 tauxatie.
• Pieter Caluwaert, timmerman + Jacoba Lievens, 2 zoons, 1 knecht, 1 meid; gem 4.0.24 roeden vrijland; 1.2.0 tauxatie.
• Carel Van de Walle, smid + Joanna Van der Poorte, 1 zoon, 3 doch., 2 knecht., 1 meid; gem. 4.1.34 vrijland; 7.1.5 roeden kanunnikland; gem. 2.0.0 tauxatie.
• Jacob Van den Bussche, wagenmaker en tiendepachter + Pieternelle Lievens; gem. 6.2.47 vrijland; 2.1.35 kanunnikenland; gem. 5.0.32 tienden; 2.0.0 tauxatie.
• Vincent Vanden Briele, tiendepachter en slager + Catharine De Rycker, 3 zoons, 2 doch.; gem. 6.0.0 vrijland; gem. 4.2.54 tienden.
• Mathis Van Brayen, kleermaker + Fransoise Schilman, 1 knecht; gem. 0.0.30 vrijland; 0.1.0 tauxatie.
• Cornelis De Vis, kleermaker + Joanne Hemsens, 1 zoon, 2 doch.; gem. 0.0.30 tauxatie,
• Lucas Maes, winkelier + Joanne Biesman.
• Joseph Drolee, Metser + Catharine Willaert, 3 dochters.
• Jan Gevaert, strodekker + Pieternelle Mestdagh, 2 doch.; gem. 1.0.0 tauxatie.

Samen: 19 gezinnen met 87 personen: 46 mannen en 41 vrouwen, waaronder 39 kinderen: 21 jongens en 18 meisjes, 6 knechten en 6 meiden. Gebruikt land: 64 gem. 59 roed. vrijland; 10 gem. 21 roeden kanunnikland. Land belast met tienden: gem 24.0.38 roeden. Tauxatie gelijk aan 20 gemeten;

III. De Gebruikers

• Jacob Goedemé + Isabelle Demaker, 2 knecht., 2 meid.; gem. 153.1.30 vrijland, gem. 6.1.67 kanunnikland.
• Hubreght Schram + Mary Anne Van Acker, 1 doch., 2 knecht.; gem. 127.1.20 vrijland.
• Pieter Verbeke + Pieternelle Ketelaere, 1 zoon, 1 dochter, 1 knecht, 1 meid; 127.0.83 vrijland.
• Franciscus Hoste + Marie De Deyne, 1 zoon, 1 meid; 117.0.33 vrijland, 9.0.46 kanunnikland.
• Stephana Dobbels, weduwe J.Gewée, 2 knecht., 2 meid.; 113.069 vrijland 6.0.75 dijken.
• Geeraert Goedemé + Livina Van Acker, 2 knecht., 1 meid; gem. 117.2.48 vrijland.
• Pieter Blommaert + Pieternelle De Clercq, 2 zoons, 1 doch., 2 knecht., 1 meid; gem. 89.1.36 vrijland; gem.17.2.90 roeden kanunnikland.
• Niclays De Maker + Catharine Longespeye, 1 doch., 2 knecht.,2 meid.; 107.0.73 vrijland.
• Pieter Benoodt + Joanne De Froye, 1 knecht, 1 meid; gem. 104.031 roeden vrijland.
• Pieter Grimmynck + Joanne Ramaut, 2 zoons, 2 doch., 2 meid.; gem. 104.0.29 vrijland.
• Jan Geyle, tiendepachter + Cornelia Boens, 1 zoon, 1 docht., 1 meid; gem. 98.015 vrijland, gem. 6.1.70 roeden tiendeland.
• Pieter Minnaert + Mary Dhondt, 1 zoon, 1 dochter, 1 knecht; gem. 97.2.67 vrijland.
• Michel De Vynck + Dorothea Van Parys, 4 zoons, 3 dochters, 1 meid; gem. 87. 045 vrijland; gem. 4.2.20 roeden kanunnikland.
• Mary Geylliaert, weduwe C. Dewitte, 2 knecht., 1 meid, 1 meisje besteed door de dis van Koolkerke; gem. 42.2.98 vrijland; gem. 25.1.32 roeden proostland; 13.0.43 roeden ambachtsland.
• Jacob Vyttendale + Helena Ven de Velde, 2 zoons, 1 meid; gem. 80.0.35 roeden vrijland.
• Eduard Maertens + Cecilia Van den Bussche, 2 zoons, 2 docht., 1 knecht, 1 meid; gem. 70.0.53 vrijland.
• Guilliame Carrebrouck, weduwnaar, 2 knecht; gem. 68.1.73 roeden vrijland.
• Fransois Der Lon + Joanna Van Houtte, 4 zoons, 1 knechten, 1 meid; gem. 67.2.9 vrijland.
• Cornelis Daneels + Jacoba Van beveren, 2 zoons, 4 dochters, gem. 64.0.19 1/2 vrijland.
• Henderyck De Backer, strodekker + Walburga Neyts, 1 knecht, 1 meid; gem. 62.1.96 roeden vrijland; gem. 1.0.0 tauxatie.
• Fransois Viaene + Marie Anne Westdagh, 1 zoon, 1 knecht, 1 meid; gem. 61.040 roeden vrijland.
• Andries De Vriese + Mary de Vriese, 1 zoon, 1 dochter, 1 knecht, 1 meid; gem. 60.0.11 vrijland.
• Jan De Bruyne + Mary Domisent, 2 zoons, 1 doch.; gem. 56.2.57 1/2 roeden vrijland.
• Joseph Barton + Anne Mary De Wulf, 2 zoons, 1 meid; gem. 56.2.19 roeden vrijland.
• Ollivier Dickx + Pieternelle Van Samaey, 1 zoon, 1 knecht, 1 meid; gem. 55.1.16 vrijland; 0.1.75 kanunnikland.
• Guilliame Huys +Isabelle Verbeke, 2 zoons, 1 meid; gem. 26.1.84 roeden vrijland; gem. 28.2.64 roeden kanunnikland; gem. 5.2.4 tiendeland.
• Leo Boeydens, tiendepachter, + Joanne De Vriese, 3 doch., 1 knecht, gem. 50.0.68 vrijland.
• Jacob De Deckere + Mary Bogaerts, 3 zoons, 1 doch, 1 meid; gem. 37.1.6 vrijland; 2.0.46 ambachtsland.
• Jan Verheye + Joanne Van Renterghem, 1 zoon, 2 dochters, 1 meid; gem. 37.1.06 roeden vrijland; gem. 7.1.26 proostland
• Emanuel Grawet + Bregitte Ramaut, 3 zoons, 1 dochter, 1 meid; gem. 39.1.93 vrijland; 2.1.31 kanunnikland.
• Jacob Crevits + Isabelle Everardt, 3 dochters; gem. 38.1.37 roeden vrijland.
• Cornelis Meesschaert + Magdalene Dhondt, 2 zoons, 1 meid; gem. 34.0.42 vrijland.
• Cornelis De Vriendt + Mary Meysman, 1 meid uitbesteed door de dis van Damme; gem. 21.2.54 vrijland.
• Jacob Tibaut + Joanne De Vos, 2 zoons, 1 dochter; gem. 20.0.11 roeden vrijland.

Samen 34 gezinnen met 194 personen: 99 mannen en 95 vrouwen, waaronder 71 kinderen: 40 jongens en 31 meisjes, alsook 26 knechten en 30 meiden. Gebruikt land: gem. 2498.177 roeden vrijland; gem. 70.0.93 kanunnikland; gem. 15.0.89 ambachtsland, gem. 32.2.58 proostland; gem. 6.0.75 dijken. Land belast met tienden: gem. 12.0.74 roeden. Tauxatie: 1 gemet.

IV. De Kortzitters

• Jan De Deckere + Bregitta Vanden Bogaerde, 2 dochters; gem. 9.0.28 vrijland en 2.2.0 dijken.
• Pieter Hillebrant + Joanne Janssens; gem. 10.0.0 vrijland.
• Joseph Van Wonterghem + Jacoba Partyn, 3 doch.; gem. 8.2.64 vrijland.
• Cornelis Druyve + Amelborga De Witte, 1 dochter; gem. 7.1.60 vrijland.
• Pieter van de Casteele + Rosa Van den Bussche, 1 zoon, 1 meid; 6 gem. vrijland.
• Catharina Roma, weduwe M. De Roo, 1 dochter; gem. 5.2.74 vrijland.
• Jacob Van Damme + Fransoise Beste; gem. 2.1.6 vrijland
• Jacob Minckx + Mary Daens; gem. 1.0.30 vrijland.
• Andries Matton + Joanne Staelens, 1 broer van de man; 48 roeden vrijland.
• Cornelis Lippens + Mary Bruynsteen; 31 1/2 roeden vrijland.
• Carel Van de Wiele + Mary Ann Blommaert, 1 zoon; 31 roeden vrijland.
• Guilliame Hebbuyck, schoenmaker + Isabelle Gelte, 1 dochter, gem. 14 1/2 roeden vrijland , 0.1.0 tauxatie.
• Fransois Peyre + Mary Anne De Costere : 14 1/2 roeden vrijland.
• Jacob Van Loo, tiendepachter + Judoca ... , 5 dochters; gem. 29.2.76 tiendeland.
• Pieter Dey, tiendepachter + Passchasia Mestdagh, 3 dochters, 1 meid, gem. 11. 2 .49 tiendeland.
• Fransois Kerckhof, tiendepachter + Emiliana Nieuwmunster, 1 zoon, 1 dochter, 1 meisje besteed door dis van Hoeke; gem. 6.0.9 tiendeland.
• Lowys Van Hantsame, tiendepachter + Mary Verheecke, 1 zoon, 2 doch. Gem. 5.2.0 tiendeland.
• Pieter Cauwe + Joanne ... , 1 zoon, 2 dochters; gem. 5.1.16 tiendeland.
• Fransois Willaert, jongman
• Angela Pardaen, jonge dochter
• Regina Vanden Briele, weduwe C. Mestdagh, 1 zoon.
• Jacob Keuckelynck + Pieternelle Gelyncke.
• Pieter Vande Wiele, weduwnaar, 1 meid.
• Jacob Corthals + Elisabeth Van Heet.
• Andries Aldeweirelt, jongman.
• Jan Wevers + Elisabeth Vande Vivere, 1 meid.
• Jan Praet, 1 kleinzoon.
• Pieter Vermote + Anna Ders, 1 zoon.
• Daniël Geleyns + Pieternelle Vanden Briele, 1 zoon, 2 dochters, 1 jongen besteed door de dis van Westkapelle.
• Lowys Audenaerde, weduwnaar.
• Joseph Dugardin + Isabelle .. ,1 Dochter.
• Daniel Matton + Aldegunde Pollet, 1 dochter.
• Catherina Tange, weduwe C. Weytenaer.       ,
• Jan De Costere, prijzer + Godelieve Lapeire, 1 zoon, 1 dochter.
• Jan Doosterlynck + Joanne Strubbe, 2 dochters.
• Andries Verbeke, weduwnaar
• Pieter Verscheure + Coleta De Deckere.
• Tobias Mayaert + Joanne Gunst.
• Pieter De Vos + Barbara Boudewyn, 1 zoon.
• Fransois Hame, jongman.
• Anna De Wilde, weduwe C. Duytsburg, 2 zoons.
• Adriaen Druyve, jongman.
• Jacob Verschilde, tiendepachtser + Rosa Verbeke, 1 zoon, 1 dochter, 1 meid.
• Joseph Rys, jongman.
• Jan Baptiste Batteljê + Marie Pieters.
• Jan De Bruyne, jongman.

Samen 46 gezinnen met 128 personen, 59 mannen en 69 vrouwen, waaronder 43 kinderen: 13 jongens en 30 meisjes, alsook 5 meiden. Gebruikt land: gem. 41.1.22 vrijland; gem. 2.2.0 dijken. Land met tienden: gem. 67.2.91. Tauxatie: 1 lijn.

V. De Disgenoten

"Dit naervolgende zyn de persoonen de gone onderhouden worden met de Dischgoederen ende dagelicksche aelmoesen".

• Nys Van Cassel + Pieternelle Van Braye, 2 zoons, 2 dochters.
• Joseph Van Loke + Jacoba Buyck, 2 zoons, 1 dochter.
• Maerten De Klerck + Agatha Appelman.
• Jan Jots + Joanne Versgemoet, 1 zoon, 2 dochters.
• Jacob Liberdt + Joanne Van Ockerhout, 1 zoon.
• Anna Bogaerts, weduwe Jaspar Van Hille, 1 zoon.
• Marie Jonckheere, 1 dochter.
• Marianne Bilcke, weduwe van Pieter Bulcke, 1 zoon, 2 dochters.
• Pieter Lippens + Babara 't Kindt, 1 zoon.
• Niclays De Sauter + Isabelle ...
• Benedictus Servatij + Anna Verbeke, 4 dochters.
• Marie Slock, weduwe Pieter De Mol, 2 zoons.
• Pieternelle Ollemaert, weduwe Jan Ras.
• Benedictus Van Pachtenbeke + Pieternelle De Clerck, 2 zoons, 1 dochter.

"Kynderen waer mede den Disch belast is": 9 jongens en 5 meisjes.

Samen 14 gezinnen met 63 personen, 31 mannen en 32 vrouwen, Waaronder: 40 kinderen: 22 jongens en 18 meisjes.

Algemeen totaal voor Oostkerke zonder Monnikenrede :

122 gezinnen met 479 personen: 238 mannen en 241 vrouwen; daaronder 194 kinderen : 96 jongene en 98 meisjes; 32 knechten en 43 meiden.

Gebruikt land: gem. 2605.0.61 vrijland; gem. 80.1.14 kanunnikland; gem. 32.2.58 proostland; gem. 15.0.89 ambachtsland; gem. 8.2.75 dijken. Land belast met tienden: gem. 37.1.12. Tauxatie gelijk aan gem. 89.0.91.

Voor het gebruikte land wordt de juridictie aangegeven waaronder het land ressorteerde: Vrijland behoorde tot het Brugse Vrije, Kanunnikland behoorde tot de kerkelijke heerlijkheid van de kanunniken van St-Donaaskerk te Brugge, Proostland gehoorde tot de kerkelijke heerlijkheid van de proost van de Brugse St- Donaaskerk, het Ambachtsland gehoorde tot het Ambacht van Oostkerke (1).

Voor de betaling van de belasting op het bedrijf, werd de bedrijfsinkomst gelijkgesteld met de belasting op een bepaalde hoeveelheid grond. Wanneer chirurgijn Watelle, voor zijn bedrijf, getakseerd wordt (tauxatie) op 1 gemet en een lijn, dan moet hij voor dit bedrijf zoveel betalen als voor 1 gem. 1 lijn landbouwgrond in gebruik.

Wat de tienden betreft, waren zekere landerijen in de middeleeuwen belast met een tiende van de opbrengst, en dit ten voordele van de kosten voor de eredienst en van de armendis. Weldra werden grote delen van de tienden door wereldlijke heren geusurpeerd.

De grote tienden werden geheven op de graangewassen, op het vlas, het koolzaad en het grote vee. De smalle tienden op het kleinvee, het pluimgedierte en het fruit.

In de latere eeuwen werden de tienden niet meer rondgehaald, maar de waarde ervan werd betaald aan tiendepachters, die voor de inning ervan zorgden.

Monnikerede, dat nu behoort tot het grondgebied van de gemeente Oostkerke, was in 1748 nog een stad, die onafhankelijk was van het Brugse Vrije. Het werd dus niet begrepen in de volkstelling. Maar volgens een plan uit het jaar 1695 telde Monnikerede toen nog zeven woningen. Nemen we vijf inwoners per woning, dan komen wij aan 35 inwoners. Meer dan 50 zullen er zeker niet gewoond hebben, als we zien dat er te Oostkerke, per gezin, 3,93 inwoners waren.

_________________________________________

Voetnoten

1. Volgens het kohier van de nieuwe beterdinge van de parochie Oostkerke uit het jaar 1685 waren de ambachtslanden, deze gelegen binnen het Ambacht van Oostkerke in de parochie Koolkerke (Rijksarchief Brugge, Aanwinsten nr. 6388 - 66 B).