Praatjes bij straatjes: Straten in het Werkgebied van de Heemkring St.-Guthago (deel 1)

Johan Ballegeer

Verantwoording

Soms dwaal je even door een van onze dorpen en lees je verstrooid een naam. Jef Mennekensstraat. Wie mag die Jef geweest zijn? Of Sint Guthagostraat. Dat zal wel elke inwoner van Oostkerke weten. Of toch wel iedereen van de Heemkundige kring?

Maar neen. Ooit zag ik het verslag van een rally op TV. “Waar sta je?” riep de organisator over de walkie-talkie”. “Bij een huis en in de voortuin staat een paterke.” De camera zoemde in op...

Op het beeldje van Sint Antonius van Padua...
Wie kent Toontje niet? Wij vroeger wel. Maar nu? In 2003.
En wie mag Astrid van het Astrid plein zijn.
Niet langer dan 25 mei 2003 verdwaal ik zappend op een stupied T.V.-spelletje:
Vlaanderen tegen Nederland. Wie was koningin Astrid?

En de Hollandse presentatrice...- Ik zeg de naam niet. Het was ene Yvon Jaspers. Zij maakte het kijkerspubliek wijs dat de Belgische koningin Astrid om het leven was gekomen toen ze van een rots stortte.

Geen commentaar...

Daarom deze praatjes bij straatjes.

A. DAMME

1. Bradericplein

Dit plein ligt in het hart van Vivenkapelle.

In 1354 kwam de heerlijkheid Vive in het bezit van de familie Braderic, die tegelijk heren van Bonem waren. Vijf jaar eerder kreeg Jakob Braderic van paus Clemens VI de toelating om te Vive een kapel te bouwen. (RDP 12,115)

2. Corneliestraat

De Corneliestraat brengt ons van de Jacob van Maerlantstraat naar de Haring markt.

De naam van deze straat is eerder ontleend aan het Corneliehof dan aan een persoon. De eerste bezitter van dit hof zal ene Cornelie of Cornelius geweest zijn. (RDP 28,77/32,107)

3. Jacob van Maerlantstraat

Deze straat loopt ten zuiden van de Markt.

Jacob van Maerlant, (ca 1299) die is de vader der “Dietschen dichters algader”, heeft niet alleen zijn standbeeld in Damme maar ook zijn straat in Heist en Koolkerke (St.-Jozef). Volgens E.H. Jozef Noterdaeme was hij afkomstig van Merlant, een wijk bij Strooien Haan in Houtave. Van Mierlo betwistte het en gaf later Noterdaeme gelijk. Nu betwist Frits van Oostrom, een Hollander, deze stelling, van Maerlant was de eerste die zijn werk in het West-Vlaams schreef, en deze taal meteen de status van een beschaafde taal gaf. Hij was schepenklerk te Damme waar hij zijn standbeeld kreeg, een werk van Pickery. (GZ2 34).

4. Juliaan Opdedrinckstraat

De Juliaan Opdedrinckstraat vertrekt uit de Ketelstraat.

Juliaan Opdedrinck werd te Stene geboren op 27 juni 1851. Op 12 oktober 1910 kwam hij te Knokke wonen waar hij zijn ‘Knocke histoire et souvenirs’ schreef. Opdedrinck overleed op 2 april 1921 te Damme, waar hij het museum stichtte. Deze gevoelige en ziekelijke priester schreef heel wat over Knokke, Oostkerke, Damme en Westkapelle. Hij was leraar aan het gesticht voor blinden en doofstommen te Brugge, onderpastoor te Poperinge en Hooglede. Hij nam vermoeid zijn intrek bij B. Demeester in de de Judestraat te Knokke, waar hij verder zijn artikels voor talrijke tijdschriften schreef. Te Knokke kreeg hij een plein naar hem genoemd. (GZ2 29)

5. Romboutswervedijk

Van de Damse steenweg in noordoostelijke richting.

Ooit moet ene Rombout alhier polders ingedijkt en de watering ervan beheerd hebben. Misschien was hij wel de eerste dijkgraaf. (RDP 6-5,6,125)

6. Sint Jansstraat

De Sint Jansstraat loopt van de Speyestraat naar de Burgstraat.

De Damse schippers haalden wijn uit Saint Jean d’Angely en met de accijnzen werd het stadhuis gebouwd. Geen wonder dus dat de Dammenaars Sint Jan gingen vereren. Saint Jean d’Angely is een dorpje van een goede tienduizend inwoners in de Charente op zestig kilometer van La Rochelle eveneens bekend bij de middeleeuwse Dammenaars om zijn wijn. De katholieke kerk vereert een Sint Jan de Doper en een Sint Jan de Evangelist. De eerste was zijn neef en voorloper. Deze werd onthoofd op verzoek van Salomé. Ze wilde wel voor Herodes dansen op voorwaarde dat ze Jans hoofd kreeg. De tweede was de geliefde apostel van Jezus. Ongelooflijk maar waar: alle Engelse vrijmetselaarsloges en de Vlaams reguliere werkplaatsen eren hem als hun patroon.(GZ2 1 9;WP)

B. DUDZELE

1. Amaat Vynckestraat

De vroegere Westkapellestraat leidt ons het dorp binnen.

Amaat Vyncke, bijgenaamd Ratte Vyncke, was zeer geliefd bij de bevolking. Hij werd in 1850 te Zedelgem geboren als zoon van de koster. Zeventien jaar later trok hij als zoeaaf (frans legeronderdeel) op ter verdediging van de Kerkelijke Staat. Als onderpastoor te Dudzele stichtte hij de muziekmaatschappij ‘Poldergalm’. Hij gebruikte nogal gespierde taal in de lokale pers tijdens de schoolstrijd. Met zijn nieuwe fanfare trok hij naar Lissewege. Te Dudzele ontving hij de dichters Pol de Mont en Berten Rodenbach. Samen met hen strooide hij kwatrijnen vanaf de toren van Lissewege. De liberale burgemeester Bossier verbood hem te spelen op de openbare weg. Ratte ging de Vlaamse Leeuw spelen boven op de toren. In 1883 zag de bisschop hem met een zekere opluchting naar Afrika vertrekken als Witte Pater. Hij overleed in 1888 te Kibangoe. (GZ2 275)

2. Bossiersgoed

Doodlopende zijstraat tegenover de Erembaultstraat. Genoemd naar Willem Bossier die in 1890 op het kasteeltje woonde. Onder de oorlog 1940-1944 was hier de Ortskommandantur. (MCD 502)

3. Erembaultstraat

Dit is het doodlopend straatje tegenover de Herdersbruggestraat. Ene Erembault, heer van Dudzele was in 1736 medestichter van een Engelse Vrijmetselaarsloge in Parijs. Hij was dus Stuartgezind. (GOB 74)

4. Feverystraat

Zijstraat van de Sint Lenaardstraat waar Pieter Fevery in 1910 huisjes bouwde. (MCD5I 9)

5. Sint Lenaardstraat

De Sint Lenaardstraat loopt ten oosten van de kerk. Te Dudzele wordt Sint Leonard van Noblac vereerd. Hij werd aangeroepen voor de verlossing van de gevangenen en door hoogzwangere moeders. Deze Leonard leefde als kluizenaar in de bossen van Noblac nabij Limoges. Toen Clovis op jacht was, moest de koningin die hem vergezelde bevallen. Door Leonards gebed geholpen, verliep alles opperbest. Vandaar naar de verlossing van de gevangen slaven bij de Moren is maar een stap. (GZ2 280)

C. HOEKE

1. Sabsweg en Oude Sabsweg

Slingert van het dorp naar de Oostkerkestraat. De Oude ligt aan beide zijden van de Natielaan tegen de grens met Westkapelle. Staan we hier voor een persoonsnaam? Eigenlijk is het ‘des abtsweg’, namelijk de weg van de abt van Sint Pietersabdij in Gent die naar de middeleeuws schapenweiden van deze abdij leidde. (GZ2 96)

2. Sint Jacobstraat

De Sint Jacobstraat is zo wat de voornaamste straat van Hoeke.

Sint Jakob de Meerdere, wiens schelp in vele gemeentewapens van onze streek prijkt, is de patroonheilige van de kerk van Hoeke. Niet verwonderlijk het was de eerste kerk die de pelgrims uit Scandinavië naar Santiago bezochten als ze in het Zwin landden en voor ze naar Lissewege en vandaar naar Santiago trokken. Jacobus de Meerdere, apostel was de broer van de apostel Jan. Hij werd ca. 44 door Herodes Agrippa gedood. Zijn relikwieën worden bewaard in Santiago de Compostella. (GZ2 98-WP)

D. KNOKKE-HEIST

1. Albertplein, Albertlaan

Dit mondaine plein ligt tussen de Zeedijk en de Kustlaan.

Aanvankelijk heette het Leopoldplein. Het Albertplein is ongetwijfeld een der meest gekende pleintjes van Het Zoute, in zoverre dat het zelfs de koosnaam of spotnaam “Place m’as-tu vu” kreeg. Hier begint eigenlijk Het Zoute. Het werd niet naar de huidige koning Albert II maar naar zijn grootvader Albert 1 genoemd. De Albertlaan loopt van het Gemeenteplein naar het Burg. Frans Desmidtplein. (WP)

2. Astridlaan en Astridplein

De Astridlaan loopt van de Bronlaan naar de Prinses Josephinelaan.

Het gaat hier wel om Koningin Astrid (Stockholm 1905 - Küssnacht 1935), die in 1926 trouwde met prins Leopold van Saksen-Coburg, de latere koning Leopold III. Zij was de moeder van prinses Joséphine-Charlotte, koning Boudewijn en koning Albert II. Ze kwam om het leven bij een auto-ongeval te Küssnacht in Zwitserland. (WP)

3. Camille Bassensplein

Dit pleintje vinden we tussen de Albatrosstraat en de Serweyten-straat. Camille Bassens was een Heistse reder die in 1854 de Visserskapel liet bouwen in de duinen. Hij kocht er ook een O.L.V. beeld voor. De kapel werd een toevluchtsoord voor de vissers, maar in 1868 bij de aanleg van de spoorweg moest de kapel verdwijnen. In 1892 werd een nieuwe kapel gebouwd. In 1841 stichtte hij met andere reders een ondersteuningskas voor weduwen en wezen. Voorheen werden de schuiten gebouwd bij de Oostendse vaart. Bassens richtte de eerste scheepswerf op te Heist. (GZ2 197)

4. Bayauxlaan

Deze laan loopt van de Lippenslaan naar de Koningstraat.

Pierre Lambert Bayaux (Mechelen 1849 - Knokke 1930) studeerde bij Blanc Garin en aan het atelier Libre te Parijs. Hij woonde van 1908 tot 1944 te Oostkerke waar hij veel schilderde. Nadien woonde hij aan de Graaf Jansdijk. In 1947 hield men in het Casino een retrospectieve tentoonstelling met de werken van Pierre Bayaux. (LA)

5. August Beernaertstraat

Deze korte Heistse straat loopt van de Graaf d’ Ursellaan langs de Kinkhoorn naar de Zeedijk.

Aug. Beernaert was een katholiek staatsman (Oostende 1829 - Luzern 1912). Hij was minister van Openbare werken en steunde sterk de koloniale politiek van Leopold II. Hij kreeg de Nobelprijs voor de Vrede. Speelde een belangrijke rol in het ontstaan van de haven van Zeebrugge. (WP)

6. Peter Benoitlaan

Deze straat verbindt te Heist de Knokkestraat met de Pannenstraat. Benoit (Harelbeke 1834 - Antwerpen 1901) was de leider van de Vlaamse muziekbeweging. Hij was een vooraanstaand muziekpedagoog. Hij werd vereremerkt met de Prijs van Rome, dirigeerde Les Bouffes Parisiennes en stichtte in Antwerpen de Kon. Vlaamse Muziekschool (1867). (WP)

7. Blancgarinstraat

De Blanc-Garinstraat loopt van de Lippenslaan naar de Paul Parmentierlaan.

Slenterend vanaf het van Bunnenplein is het de derde straat aan je rechterhand. Ernest Blanc-Garin werd geboren te Giver in Frankrijk in 1843 en stierf in 1916. Hij was een leerling van Alexandre Gabanel (Montpellier 1823 1889) en van de Vlaming Jan Portaels (Vilvoorde 1818 -Schaarbeek 1895). Hij exposeerde in Parijs en in het ‘Salon’ sinds 1868. Hoewel hij behoort tot de Franse school, had hij een befaamd atelier in Brussel. Blanc-Garin kwam naar Knokke met de hele bent Schaarbekenaars, o.a. Verwee, Paul Parmentier, Geo Bernier, Léon baron Fréderic en Franz Bingé. Men beweert dat sommigen van hen in hun Schaarbeeks artiestencafé zoveel schulden hadden, dat ze het veiliger in Knokke vonden en er (toen nog) goedkoper konden wonen. Ze sloten zich aan bij de groep van Theo van Rysselberghe en diens leerlinge Anna Bloch. Blanc Garin kocht te Knokke een stuk duin en liet op een heuvel de villa Blanc-Garin oprichten. Zo berooid zal hij dus wel niet geweest zijn. Net zo min als Paul Parmentier die een villa en later een kasteel liet bouwen in de Smedenstraat. In 1950 wordt de villa Blanc-Garin gesloopt en de hul geslecht. (BE)

8. Anna Blochplein

Ligt sedert 2003 op het kruispunt van de Meerlaan en de Eeuwfeestlaan. Leerlinge van Theo van Ryselberghe. Enige vrouw die lid was de groep Les XX. Ze verbleef te Knokke (1 848-1 936) (D.L.)

9. Boudewijnlaan

De Boudewijnlaan loopt van de Koningslaan, de Lippenslaan dwarsend bij het hotel Boudewijn naar de Albertlaan.

Zij is dus niet genoemd naar koning Boudewijn maar wel naar het hotel prins Boudewijn (Brussel 1869 - 1891). Deze prins was de zoon van Filip, graaf van Vlaanderen. Hij stierf heel jong, waardoor zijn broer Albert 1 koning werd. De eerste groep kunstschilders vond hier haar onderkomen. Devent o.c. schrijft dat het er eerder als een Afrikaanse souk dan als een hotel uit zag. (BE)

10. Antoine Bréartstraat

De Antoine Bréartstraat verbindt de Kustlaan met de Zeedijk ten westen van het Albertplein.

Hier had Antoine Bréart (Loupoigne 1851 - Sint-Gillis 1935) al vroeg een paar villa’s. Hij heeft ook een straat te Sint-Gillis naar hem genoemd. Deze handelaar werd schepen en later burgemeester van Sint-Gillis. Hij ijverde vooral voor het onderwijs en het algemeen stemrecht. In 1891 werd hij geïnitieerd in de loge ‘Les Amis Philanthropes’. (LP65)

11. Burkeldijk

Deze dijk begint aan de Retranchementstraat en loopt langs de Burkelpolder tot aan de Dikke Dijk.

Mattheus van Burckel heeft omstreeks 1615 dit poldertje gewonnen. (RDP 15/70)

12. Cantelmolinie

Deze straat volgt Cantelmo-linie.

Deze hoekige verdedigingslinie loopt te Westkapelle zuid-noord vanaf de grens met Lapscheure tot aan de Vrede. ‘Fortificatie by Zyne Excellentie don Andrea Cantelmo deze zomer 1641 ghedaen maken.’ Cantelmo was een Spaanse generaal. (RDP 1-5 e.v.)

13. Cassiersstraat

Deze straat loopt van rechtover het Verweeplein van de Lippenslaan naar de Paul Parmentierlaan.

Henry Cassiers (Antwerpen 1858 - Brussel 1944) kwam in 1883 met van Rysselberghe naar Knokke. Hij illustreerde in 1888 met ‘106 dessins d’après la nature’ de ‘Guide descriptif illustré de la côte Flamande’ van Jean d’Ardenne (= Léon Damartin). Damartin was lid van de Brusselse loge “Les Vrais Amis de l’Union et du Progrès Réunies~. Leerling van Henri Staquet. (AD)

14. Winston Churchillstraat

Deze straat verbindt de Piers de Raveschootlaan met de Bevrijdingslaan. Ze werd aangelegd in 1947.

Winston-Léonard-Spencer Churchill (Oxford 1874 - Londen 1965) was een afstammeling van de hertog van Marlbourough. Hij volgde de militaire school van Sandhurst en werd oorlogsverslaggever in de Boerenoorlog. In 1916 werd hij voor het eerst Minister van Oorlog. Zijn naam blijft verbonden aan de Conferentie van Jalta. Waarom hij in 1953 de Nobelprijs voor literatuur kreeg is een raadsel. Hij was lid van twee Londense loges, waar hij overigens zelden verscheen. (WP)

15. Alice Collinplein

Sedert 2003 ligt het Alice Collinplein in een zijstraat van de Zoutelaan waar het Elzenpad het Duinroospad ontmoet. Over deze schilderes (St.-Jans-Molenbeek 1878 - Knokke 1962) publiceerden we een uitgebreid artikel in R.D.P. XLIII, 139.

16. Hendrik Consciencelaan

Deze straat loopt te Heist van de Pannenstraat naar de Westkapellestraat.

Vlaams schrijver (Antwerpen 1812 -Brussel 1883). Zoon van een Franse vader en een Kempische moeder. Hulponderwijzer, vrijwilliger in de 18-daagse veldtocht tegen Holland, tuiniersknecht, arrondissementscommissaris, conservator van het Rijksmuseum. Hij schreef een bibliotheek vol. Zijn meest bekende werk is evenwel ‘De leeuw van Vlaanderen’ dat menig Vlaming Vlaams bewust maakte. (WP)

17. August Dansestraat

Dit elleboogstraatje buigt van de Elisabethlaan naar de Lippenslaan in de buurt van het Frans Desmidtplein.

A. Danse, (Brussel 1829 - Ukkel 1921). De straat werd in 1930 genaamd naar de minder bekende graveur die er woonde en vaak bij Verwee op bezoek kwam. (AD)

18. Burgemeester Camille Deckersstraat

Tussen de Peperstraat en het Gemeenteplein vind je de Burg. 0. Deckersstraat. 1947

Camille Deckers (Westkapelle 1877 - Knokke 1957) was zeer bedrijvig als aannemer tussen de twee oorlogen. Op 2 september 1944 wordt oorlogsburgemeester de Leyn vervangen door Camille Deckers (tot 1946). Generaal Eberding beveelt op 25 oktober de evacuatie van Knokke. Deckers weigert elk bevel op te volgen. (0194-20)

19. Charles de Costerstraat

Deze laan begint bij de de Judestraat en loopt tot Magere Schorre laan.

1965 Charles (München 1827 - Elsene 1879) schijnt maar één werk geschreven te hebben: zijn TijI Uilenspiegel. Zijn ouders waren bedienden bij de nuntius in Beieren. Deze zou Charles’ ooievaar aan ‘t vliegen gebracht hebben, fluisteren boze tongen. Hij las bij fragmenten zijn Uilenspiegel voor in de loges “Les Amis Philanthropes” en “Les vrais Amis de I’Union”. (LP1O7).

20. J.B. de Ghelderekaai

De meest westelijke grens van Heist werd naar deze Heistse burgemeester genoemd.

Jonkheer Jan Baptist de Gheldere was niet alleen burgemeester van Heist-aan zee maar tevens vanaf 1962 voorzitter van de provincieraad. Zijn wapen bevindt zich in een van de brandvensters van de Sint-Antonius-abtkerk. (GZ2 196)

21. de Judestraat

Deze straat loopt van het Gemeenteplein naar de Charles de Costerstraat.

Oude Knokkenaars blijven haar koppig de Jodestraat noemen, hoewel ze met Joden niets te maken heeft. Hier woonde ooit de volkse figuur Jacobus de Jude (°1834) in nr. 21. Tot 1866 heette ze Duinenwegel. Tot eind 1980 was hier met ‘De Hoeve’ en ‘The Ranch’ de uitgangsbuurt van Knokke. (MCK)

22. de Klerckstraat

Ze loopt van het Gemeenteplein naar de Graafjansdijk. Ooit heette deze straat de Polderstraat.

In 1971 kreeg ze haar huidige naam. Louis de Klerck was afkomstig van Dudzele. Hij werd uitbater van het “Hôtel de Bruges” Lodewijk De Klerck (1854 - 1940) stichtte met enkele vrienden in 1902 “Knocke en avant” en werd van 1911 tot 1926 burgemeester van Knokke. (AD).

23. de Kerckhovelaan

De de Kerkhovelaan loopt van de Zoutelaan naar de prins Karellaan.

1930 Graaf de Kerckhove de Denterghem was beheerder van de Compagnie du Zoute. Het wapen van de familie de Kerkhove de Denterghem bevindt zich in het Zoutekerkje. De familie begunstigde de bouw van de kerk. De moeder van Maurice graaf Lippens was ene de Kerkchove de Denterghem . (AD)

24. Pastoor de Neveplein

Het pastoor de Neveplein ligt ten zuiden van de kerk van Westkapelle.

Al in 1796 kwam Jacobus de Neve in stokken met het Frans Republikeins gezag. Hij weigerde de parochieregisters af te geven aan de maire. Hij werd in 1798 gedeporteerd naar Cayenne en stierf op 5 juni 1799. Jan Lavaert, pastoor van Westkapelle beschreef het leven van zijn voorganger in “Rond de Poldertorens”XLI, 2.

25. Burg. Frans Desmidtplein

Het Burgemeester Frans Desmidtplein ligt op het kruispunt van de Elisabeth- en de Piers de Raveschootlaan. Voorheen heette het Eeuwfeestplein en daarna Elisabethplein. In 1947 kreeg het zijn huidige naam. Frans Desmidt (°Dudzele 1882) was van 1928 burgemeester. In 1936 wordt hij volksvertegenwoordiger.

Hij geeft in 1940 zijn ontslag. en wordt in 1942 aangehouden samen met Charles Coppieters ‘t Wallant en E.H.W. Vincke. Op 26 nov. 1944 overlijdt Frans Desmidt in het concentratiekamp van Bad-Gandersheim. (Cl94,53)

26. Nestor de Tièrestraat

De Nestor de Tièrestraat verbindt de Koningsliaan met de Lippenslaan.

1926 Nestor de Tière (Eine 1856 - Vorst 1920) was een toneelschrijver van gevierde toneelstukken zoals “Roze Kate” en “Een spiegel”. De naam werd in 1926 gegeven op verzoek van de Vlaamse toneelschrijvers. (AD)

27. Jan Devischstraat

De Jan Devischstraat loopt van de Smedenstraat naar de Graafjansdijk.

Ene Jan de Visch was in 1511 leenhouder van het Ammanschap van Lissewege, maar dichter bij ons was Jan Devisch van 1820 tot 1830 burgemeester van Knokke. Hij onthaalde Leopold 1 te Knokke. (MCK)

28. de Vrièrestraat

Tussen de Stadhuistraat en de Kerkstraat vindt men de de Vrièrestraat. 1893

Het wapen van Adelaide de Vrière vindt men in de kerk van Koolkerke. Baron Adolf de Vrière was de tweede gouverneur van West-Vlaanderen van 1849 tot 1857. Het was toen de gewoonte om aan nieuwe straten de naam van hooggeplaatste personen te geven. Vooral daar Heist hier toen een schuilhaven plande. de Vrière was tevens grootgrondbezitter te Heist en verkavelde hier wat terreinen. (RDP 37,132)

29. D’Hooghestraat

Dit straatje verbindt het pleintje in de Leopoldlaan met de Zeedijk.

D’Hooghe bouwde hier de eerste huizen. Eugène D’Hooghe (Brugge 1863 - Knokke 1928) was in 1904 niet alleen medestichter van “Knokke Voorwaarts” maar een ondernemend aannemer die het initiatief nam voor een stranduitbating in de nabijheid van het Casino. De duinen werden geëffend en een nieuw badstrand kreeg vorm. Hij was ook verhuurder van kano’s op het Zegemeer. (AD)

30. Jozef D’Hoorelaan

Deze laan loopt van het oude vuurtorentje op de dijk naar het Vissershuldeplein.

Jozef D’Hoore was onder de oorlog lid van de koopvaardijvloot. Toen zijn schip verging spande hij zich zo in om zijn makkers te redden, dat hij er zelf het leven bij liet. (0.0.)

31. Dumortierlaan

De Dumortierlaan ligt tussen de Lippenslaan en het Driehoeksplein.

Henri Dumortier (1846 - 1918) werd geboren te Koudekerke in Frans Vlaanderen en stierf in Schaarbeek. In 1887 reeds kocht het consortium Verwee-Dumortier-van Bunnen van de familie Lippens 34 ha 50 a 58 ca duinen in de Zoutepolder die zij verkavelden. Dumortier overleed in 1918. (BE)

32. Sylvain Dupuisstraat

De Sylvain Dupuisstraat verbindt de Leopoldlaan met het Rubensplein.

1934 Sylvain Dupuis (1856 - 1931) stond bekend als componist en dirigent. In 1881 behaalde hij de prijs van Rome. Hij schreef de opera’s “Cour d’Ugnon” (in het Waals) en “Le déspoir de Jésus”. Dupuis was lid van de Koninklijke Academie voor Wetenschappen en Schone Kunsten. Kort voor de eerste Wereldoorlog liet hij zijn villa bouwen aan de Lippenslaan. Hij overleed te Brugge. (BE)

33. Elizabetlaan

Deze laan werd aangelegd in november 1909. In 1930 wordt ze heraangelegd.

Ze loopt van het Sas van Heist tot aan het Albertplein en werd genoemd naar koningin Elisabeth, hertogin in Beieren, echtgenote van koning Albert 1 van Saksen-Coburg. (Possenhofen 1876 - Brussel 23 nov. 1965). (WP)

34. Père Fachépad

Tussen de Fochlaan en de Prins Karellaan.

Kreeg zijn naam in 1947 naar aanleiding van een volksoverlevering. Hier zou ooit een zo strenge vader gewoond hebben dat zijn kinderen het steeds over “père faché” hadden. Si non e vero.... Anderen beweren dan weer dat het een pater uit het nabije Dominikaner klooster gaat. Quod capita... (oo)

35. Fincentlaan

De Fincentlaan is de tweede zijstraat van de Lippenslaan komend van het Opdedrinckplein. Ze loopt naar de Koningstraat.

Ko Fincent (Knokke 1838 - 1930) woonde in deze straat. Jacobus Fincent, lid van de gemeenteraad, kreeg opdracht uit te zien naar een verplaatsbare houten kiosk die op het Verweeplein moest komen. Fincent is een oude Knokse stam. Misschien is Francisca Fincent (Moeder Siska) wel de meest bekende telg uit dit geslacht. Ze werd geboren op 10 mei 1842 en overleed in 1877. Haar bekendste schepping naast haar zestien kinderen, zijn ongetwijfeld de Knokse wafels. Ze was een eerste keer getrouwd met Frans de Fonseca, volgens de legende een afstammeling van een Spaanse muiter. Zelfs Abraham Hans wijdde er een van zijn boekjes aan. (MCK-BE)

36. Fort Sint-Pol

Het Sint-Paulusfort werd in 1627 opgeworpen op het oosteinde van de Blinkaertduinen. Van de Paulusstraat over dit fort loopt een wandelpaadje naar de Blinckaertlaan. Het fort werd geslecht door de Oostenrijkers in in 1783. Zie Paulusstraat. (MCK-RDP23,127 ev)

37. Fochlaan

De Fochlaan loopt van de Elisabethlaan naar de Emile Verhaerenlaan.

Ferdinand Foch (Tarbes 1851 - Parijs 1929), Frans maarschalk, opperbevelhebber van het Frans leger. In deze laan bevindt zich op nr. 23 het vakantiehuis van Eug. Ysaye dat in 2003 beschermd monument werd. (AD)

38. Fonteinestraat

De Fonteinestraat is een lange landweg op Ramskapelle die van de Jonkheerestraat naar de Dudzelestraat loopt. Er is geen fontein in de buurt te vinden. Ze ontleende haar naam gewoon aan ene Fonteyne die er woonde. De straat komt reeds voor in 1770. (MCW)

39. Georginapad

Dit korte pad verbindt de Meerlaan met het Zegemeerpad.

Niets met zekerheid geweten. Misschien naar een eerste villa aan dit pad. (00)

40. Baron de Gemblinnestraat

De meest westelijke dwarsstraat tussen de dijk en de Jozef D’hoorestraat te Heist. 1902

De Baron de Gemblinnestraat kreeg haar naam naar een toen bekende edelman die tegenwoordig totaal in de vergeethoek zit. (AD)

41. Guido Gezellestraat

De naam van deze grote Vlaamse dichter werd geschonken aan de straat die de Kursaalstraat verbindt met de Pannenstraat.

Gezelle werd te Brugge geboren op 1 mei 1830 en stierf er 27 nov. 1899. Hij schreef veel godsdienstige poëzie en natuurlyriek. Lag overhoop met zijn bisschop en met de loge, was hevig anglofiel en probeerde het West-Vlaams te promoten als de enige officiële beschaafde taal van het land. Wat ze in West-Vlaanderen sinds van Maerlant toch al was. Stichtte de tijdschriften Loquela, Rond de Heerd en Biekorf. (WP)

42. Graaf d’Ursellaan

Deze laan loopt te Heist van het Heldenplein naar de Parkstraat.

Ze werd in op 25 augustus 1902 ingehuldigd tegelijk met de inhuldiging van de badplaats Heist-aan-Zee in aanwezigheid van Graaf Karel d’Ursel, gouverneur van West Vlaanderen. (MCH)

43. Graaf Jansdijk

Welke Jan? Jan zonder Vrees of Jan van Namen? We geloven eerder de plaatselijke historicus André D’Hondt die opteert voor een dijkgraaf met de naam Jan.

Het zou deze dijk zijn die Dante citeert in zijn “Divina Comedia”, als een dam tussen de gelukzaligen en de verdoemden, als hij schrijft: Quale i Fiaminghi tra Guizzante e Brughia, Temendo’l fiotto che’inver lor s’avventa, Fanno lo schermo perchè el mar si fuggia. (Inferno, 15,4-6)

Zoals de Vlamingen tussen Cadzand (of Witzand) en Brugge die de golven vreesden bij opkomende zee een dijk aanlegden opdat de zee zou vluchten.. De aanleg van de dijk begon evenwel onder Jan van Namen, oudste zoon van Gwijde van Dampierre en werd voorgezet onder Jan zonder Vrees.

In de 14e - 15e eeuw worden verschillende dijken aaneengesloten en vormen aldus de Graafjansdijk. In 1893 werd het kapelletje gebouwd voor Juffrouw Maria Breydel. Hier ligt ook de Sint-Jorisredoute. (GZ2 162)

44. Graaf van Vlaanderenlaan

De tweede korte dwarsstraat ten westen van het Vissershuldeplein.

Onze allereerste graaf was Boudewijn met de IJzeren Arm. Maar vanaf 1830 kreeg de oudste zoon van elke Belgische koning deze titel. Hier bedoelde men Filip van Saxen-Coburg-Gotha (Laken 1837 -Brussel 1905) die bij de dood van Leopold II geen koning wenste worden, zodat Albert 1 zijn oom opvolgde. Ook onze huidige koning draagt deze titel. Prins Karel, de zoon van koning Albert 1, schilderde onder de naam Karel van Vlaanderen. (WP)

45. Hermans-Lybaertstraat

Van de Vlamingstraat naar het Maes en Boereboomplein heette ze vroeger de Vuurtorenstraat.

Reeds in 1868 verklaarde mevrouw Hermans zich bereid om een stuk grond af te staan voor de bouw van de kerk op voorwaarde dat de straat er achter de Lybaertstraat zou genoemd worden. De straat kwam er pas in 1885. Ze kreeg haar huidige naam in 1887, maar toen nog rue Hermans-Lybaert. (MCH)

46. Prof. Corneel Heymansplein

Ligt tussen het Brits en het Pools pad, waar zijn gedenkteken staat.

Corneel Heymans (Gent 1892 - Knokke 1968) begon zijn humaniora aan het Sint-Lievenscollege samen met zijn twee broers. Het onstuimig trio kreeg het consilium abeundum, stapte over naar het jezuiètencollege in Turnhout en eindigde in het Sint-Barbaracollege te Gent. Het Turnhoutse Sint-Jozefcollege had toen de naam het meest Vlaamsgezinde te zijn in Vlaanderen. Veel was daar niet van te merken. Ook daar kende men het signum gebruik. Dit bestond erin dat als een leerling betrapt werd op Vlaams spreken, hij het signum kreeg. Een doosje met een briefje en een potlood in. Er ligt er een in het Sincfala museum. Wilde je het kwijt raken, dan probeerde je een medeleerling erin te luizen. De weerbots van dit vuile verklikkerswerk was dat vele jongens rechtgeaarde Vlamingen werden. Corneel werd professor geneeskunde aan de universiteit te Gent. Kreeg in 1968 de Nobelprijs voor zijn studie over de fysiologie van de ademhalingsregeling. (RBW)

47. Abraham Hansplein

In 2001 kreeg het kruispunt op de Elisabetlaan, de Parmentierlaan en de Koningslaan de naam Abraham Hansplein.

Deze Vlaamse liberaal en protestant werd geboren te St. -Maria-Horebeke in 1882 en overleed te Knokke in 1939. Journalist bij Het Laatste Nieuws. Vruchtbaar populair romanschrijver. Van zijn kinderbibliotheek verscheen een nummer per week. Hij leerde de Vlaamse jeugd lezen, voor zover zijn “Hanskens” in katholieke scholen niet verboden werden.

48. Emmanuel Hielstraat

De Emmanuel Hielstraat verbindt de Peter Benoitstraat met de Polderstraat.

1954. De grote Vlaamse dichter (Sint-Gilles-Dendermonde 1834 - Schaarbeek 1899) schreef naast zijn twaalf stielen en dertien ongelukken vooral teksten voor componisten als Benoit. Hoewel zeer Vlaamsgezind was hij lid van de Loge “Les Amis Philanthropes” te Brussel. Bekend is de tekst: “Het daghet in den Oosten. Het licht overal! Wie zal ons lijden troosten? Wie troosten lief getal?” Een tekst die eerder maçonniek dan flamingantisch is. De cantate werd uitgevoerd ter gelegenheid van de inwijding van de tempel van “Les Amis du commerce et de la Persévérance réunies” in Antwerpen. Hiel heeft ook zijn straat in Schaarbeek. (LP207)

49. Julius Hostestraat

Deze straat ligt tussen de Koningsstraat en de Parmentierlaan.

Julius Hoste (Tielt 1848 - Brussel 1933) was een strijdend liberaal flamingant. Hij stichtte onder meer “Het Laatste Nieuws”. Hij was lid van de loge “Les Amis Philanthropes” en heeft eveneens een straat naar hem genoemd te Schaarbeek. (LP2I 3)

50. Izabellastraat

De Izabellastraat loopt van de Heistlaan naar de Westkapellestraat en volgt te Heist de Izabellavaart.

Deze waterloop liep naar het Sint-Isabellafort dat in 1622 door graaf Fontaine aangelegd werd nabij de Vrede. Algauw viel het sint weg omdat men ging verwarren tussen de heilige Isabella en aartshertogin Isabella, gouvernante der Nederlanden (Segovia 1566 - Brussel 1633). Als men het over een ‘isabellekleurtje’ heeft, gaat het over haar ondergoed, omdat ze gezworen had dat ze niet eer proper goed zou aantrekken dan nadat haar echtgenoot, aartshertog Albrecht, Oostende zou veroverd hebben, wat drie jaar, drie maand en drie dagen later gebeurde. Het graven van de Izabella-vaart duurde wel tot 1650. (RDPIO,33ev)

51. Jonkheerestraat

Oude Ramskapellenaars spraken van de Tjoenkersweg.

De Jonckheerestraat is een lange pittoreske landweg die van Ramskapelledorp oostwaarts de velden inloopt. Ze is genaamd naar de familie Jonckheere die langs de noordzijde van de straat eigendommen bezat. Juffrouw Jonckheere was de weldoenster van de Vrije Lagere Meisjesschool te Ramskapelle. (MCW)

52. De Garre van Konee

De Garre van Konee is de niet officiële naam van een steegje bij de Sebastiaan Nachtegaelestraat. Het kreeg zijn naam naar Liete Konee (Rosalie Cornilly) echtgenote van Edward Verheye (zie aldaar). Ook Brugge heeft in de Breydelstraat een steegje met die naam. Zou het echter niet afgeleid zijn van het spotversje “Sissen stoend te pissen in de Garre van Konee. ‘t Kwaam do twee azenten en ze pakten Sissen mee”? (00)

53. Kopsdreef

De Kopsdreef is een steegje in de Lippenslaan. Ooit woonde daar de kunstschilder Louis Kops uit Brussel. (AD)

54 Koningin Fabiolalaan

De Koningin Fabiolalaan verbindt de Kustlaan met de Prins Filiplaan.

Fabiola de Mora y Aragon werd te Madrid geboren op 11juni 1928 en huwde koning Boudewijn van Saksen-Coburg in 1960. Schreef ‘De Sprookjes van Koningin Fabiola’.(WP)

55 Victor Lamoralstraat

Loopt van de Lippenslaan naar de Albertlaan.

Victor Lamoral (Hal 1866 - Schaarbeek 1927) was een geliefde arts die in 1896 in de Villa Les Hirondelles aan de Lippenslaan kwam wonen. (AD)

56. Generaal Lemanpad

Het generaal Lemanpad slingert zich tussen de Elizabetlaan en de Kustlaan.

Tot na de oorlog heette het Duits pad. Generaal Gérard Leman (Luik 1851 - 1920). Genieofficier, hoofd van de Militaire school. Oogstte roem als verdediger van het Fort van Loncin bij Luik. Op 15 augustus krijgsgevangen genomen. (AD)

57. Camille Lemonnierlaan

In 1933 aangelegd als de Zwinlaan kreeg deze laan in 1933 de naam van Camille Lemonnier. Ze loopt in een bocht van de Zwinlaan terug naar de Zwinlaan in de buurt van de Lekkerbek.

(Antoine-Louis-) Camille Lemonnier (Elsene 1844 -Brussel 1913) was een Frans-Belgisch auteur, die in de trant van Zola werkte. Hij schreef ook kinderboeken en verhandelingen over kunst. Hij verbleef te Knokke met Picard, Demolder en Pirenne. Romans: « Les Charniers », « Un coin de Village » en « Un mâle ». (BE)

58. Leopoldlaan

De Leopoldlaan aanvankelijk bedoeld als Leopold 11-laan (tot 1938) loopt tussen de Paul Parmentierlaan en de Lippenslaan van de Elizabetlaan naar de Zeedijk.

Hier werd in 1898 de eerste villa gebouwd. Zie ook Leopold 11-dam te Zeebrugge. (WP)

59. Lippenslaan

De Lippenslaan, of kortweg wel eens ‘Den Avenue’ genoemd loopt van de Margaretakerk naar de Zeedijk. In 1784 begint landmeter Philippe-François Lippens uit Moerbeke-Waas de bouw van de tweede Hazegrasdijk. Tegelijk koopt hij een groot gedeelte van de Nieuwe Hazegraspolder.

1894. Eerder was dit de Zeeweg. Dit was een gewone zandweg. Hij werd aangelegd in 1856 en rechtgetrokken vanaf 1866. In 1869 wordt hij gekasseid en verbreed tot zes meter. Pas in 1894 wordt de Zeeweg officieel de Lippenslaan en in 1897 wordt het een rijksweg. In 1912 wordt de laan verbreed en gekasseid. Op 26 mei 1958 wordt graaf Leon Lippens plechtig ingehaald als burgemeester ter opvolging van Camille Deckers. Zijn zoon Leopold werd in 1979 burgemeester. En dan is er nog de graaf Leon Lippensdreef die van de Bronlaan naar het Vogelreservaat loopt. (BE)

60. Maurice Lippensplein

Het Maurice Lippensplein ligt voor het Knokse spoorwegstation.

Graaf Maurice Lippens (Gent 1875 - Brussel 1956) was een Belgisch liberaal politicus. Hij was provincieraadslid en werd later gouverneur van Congo (1921 - 23). Lid en voorzitter van de senaat en van de liberale partij. In 1940 gepolst voor een regering onder Duitse voogdij. Vanaf 1922 komt Maurice Lippens op zijn zomerverblijf te Knokke wonen. Hij overlijdt in juni 1956. Monument op de hoek van de Kustlaan en de Sparrendreef. (BE)

61. Maaiken

Het Maaiken ligt op Westkapelle als een U-vormig straatje dat de Sakramentsstraat in en uitloopt.

Maaiken is een West-Vlaamse troetelvorm van Maria. Het straatje ligt aan de Noordramskapelsche watergang te Westkapelle, en is genoemd naar Maeij Theunis (1569). Andere toponimisten houden het echter op maaiveld. (MCW)

62. Maes en Boereboomplein  

Zeg maar gewoon de markt van Heist.

Onder de oorlog Reimond Tollenareplein genoemd naar de jonge advocaat die sneuvelde aan het Oostfront. Na de oorlog kreeg het de naam van twee Heistse weerstanders Albert Maes en Gaston Boereboom, arbeiders uit de Zeebrugse cokesfabriek die het concentratiekamp niet overleefden. (oo)

63. Maurice Maeterlincklaan

De Maurice Maeterlincklaan loopt van de Zoutelaan naar de Prins Karellaan.

Eigenlijk heette hij Polydore, Marie, Bernard (Gent 1862 - Nice 1949). Frans-Belgisch schrijver. Amateur imker. Surrealistisch dichter uitbundig geprezen door 0. Mirbeau in Le Figaro. Zijn bekendste werk is “La vie des abeilles”. Nobelprijs literatuur in 1913. (WP)

64. Marcellaan

De Marcellaan verbindt de Zoutelaan met de Prins Karel laan.

Hier woonde bos- en jachtwachter Marcel Rombouts (Wachtebeke 1858 - Knokke 1947) die een van de medestichters was van “Knokke Voorwaarts” in 1902 samen Eugeen D’Hooghe (c.s.) e.a. Hij droeg met ere het halssnoer als deken der boswachters. (AD)

65. Marie-Joséstraat

Verbindt de Zoutelaan met de Zeedijk even voorbij het Lichtorenplein.

Marie-José (Oostende 1906 - ),was de dochter van Koning Albert 1. Zij maakte het gesprek tussen haar broer Leopold III en Hitler mogelijk. Ze was enkele weken koningin van Italië door haar huwelijk met Humbert van Italië in 1945. Na de val van de monarchie vestigde zij zich met haar kinderen in Zwitserland. (WP)

66. Marouxdreef

De Marouxdreef begint waar voorheen het tolkantoor aan de Westkapellestraat lag. Ze loopt tot aan de Natielaan.

In 1553 heette ze nog “mijnheere van Oostkercke landwech”, vervolgens “mevrauwe Archiers uutweg”. In 1773 was Lodewijk Maroux de laatste heer van het Hof van Reigaarsvliet. De familie Maroux had hier uitgebreide bezittingen. (MCW)

 LEES VERDER: Praatjes bij straatjes: Straten in het Werkgebied van de Heemkring St.-Guthago (Deel 2)