ROND   DE   POLDERTORENS
DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT - Jaargang V - Nr 4 - dec. 1963

Jaarabonnernent 75Fr  -   Steunabonnernent 100Fr

Handelingen van de Kring voor Heemkunde en Geschiedenis
SINT - GUTHAGO
voor de vroegere Vierschaar van Dudzele met de Ambachten van Dudzele - Oostkerke - Lissewege - en Moerkerke.

Rene De Keyser, Dorpsstraat 26, Oostkerke                                
Willy Theerens,   Dorpsstraat 46, Westkapelle
(P.C.R. 536.419 )

Deze studie kan afzonderlijk bekomen worden tegen 60 Fr.

__________________________________________

HET LAND ACHTER DE EVENDIJK

(van Couterlant tot veldegoede) door Maurits Coornaert Lic. Klass. Fil.

Studies verschenen in “Rond de Poldertorens” of uittreksels daarvan, mogen niet gebruikt of aangehaald worden, zonder te verwijzen naar dit Tijdschrift en de Auteur.

Een woord vooraf

Gewoonlijk streven wij er naar om in elk nummer van “Rond de Poldertorens” zoveel mogelijk iets mede te delen over de verschil-lende dorpen, die tot het werkterrein van de Heemkundige Kring St-Guthago behoren. Daardoor zijn wij nog al eens verplicht een studie over een bepaald onderwerp over meerdere nummers te verdelen.

Wij hebben gemeend goed te doen, voor deze keer heel anders te werk te gaan; en wij bieden U dan ook deze studie over “Het Land achter de Evenclijk” in zijn geheel aan. Hoewel de heer Coornaert het aanvankelijk zo had opgevat, dat het werk over meerdere nummers zou verdeeld worden, vonden wij het een zo merkwaardig geheel, dat het - ook en vooral voor de Lezers buiten onze Kring - jammer zou zijn het in losse stukken te splitsen.

Een spaarzaam omspringen met het lidmaatschapsgeld en veel belangloos werk, laten ons toe dit speciaal nummer, als een waardig afsluiten van ons vijfjarig bestaan, aan onze Leden aan te bieden. En we doen het met fierheid.

De heer Maurits Coornaert werd geboren te Heist in 1920. Hij liep daar Lagere School bij de Eerw. Broeders Xaverianen, volgde Oude Humaniora te Roeselare en ging zijn studies voltooien aan de Universiteit van Leuven. Als Licentiaat in de Klassieke Filologie, doceert hij nu Grieks en Latijn in de hoogste drie klassen van het Lyceum O.L.V. - Hemelvaart te Waregem.

Voor hij in 1959 bij onze Kring aansloot, had hij nooit aan historisch werk gedaan, en wat U sindsdien van hem in “Rond de Poldertorens” over Heist hebt gelezen, zal U gemakkelijk overtuigen van het zeer opmerkelijke van wat hij op dit gebied reeds heeft gepresteerd. Over Heist bestond er niets. Nu bezitten we - meest van hem - al heel wat en hetgeen voor het ogenblik nog in zijn werkmap steekt, zal ons allen nog zeer veel leren.

Eerst heeft hij ons verrast met zijn studie over de drie dorpen Koudekerke - Heist, waarover hij later nog meer zal vertellen. In dit nummer brengt hij dan een brok Historische Geografie van de bovenste plank; laten we maar zeggen van het beste op lokaal gebied.

Zelfs voor iemand die de hiernavolgende studie slechts oppervlakkig leest, valt het op hoe rijk deze is gedokumenteerd; hoe de zorgvuldige en overvloedige bronnenvermelding instaat voor Wetenschappelijk verantwoord werk.

Wij hebben zelden zo een rijkdom aan nieuwe gegevens op enkele bladzijden samen gezien. Wij denken hierbij bv. aan het hoofdstuk over de Leengoederen en in het bijzonder aan Koudekerke. Dit alles is de vrucht van twee jaar noeste en onverdroten arbeid. Eén zinnetje dekt soms een hele studie. Zoals bv. “Een zeesluis bouwen voor de afwatering was een gewaagde onderneming”: immers bezit dhr Coornaert een massa gegevens over het 400 jaar lange vechten en wroeten van Eiensluis om zijn zeesluis te beschermen en in stand te houden. En alleen mensen die dergelijk werk hebben verricht, kunnen begrijpen wat een zinnetje betekent als: ”ik heb alle bestaande leenboeken van de Burg van Brugge doorzocht”!

Niet alleen alle Leenboeken, maar ook alle te bereiken Ommelopers, Renteboeken, Rekeningen, Plans en Kadasterkaarten heeft dhr Coornaert doorpluisd. Daarna heeft hij praktisch alles in kaart gebracht. En dat alleen reeds is een groot en uiterst verdienstelijk werk.

Wij geven er ons rekenschap van, dat het lezen van deze studie niet steeds langs de gemakkelijke kant uivalt en dat sommige Leden, die minder met de streek vertrouwd zijn dan wij, deze brochure als te zwaar zullen willen ter zijde schuiven. Maar voor anderen zal het stellig en zeker een voorbeeld zijn en een stimulans om op hun beurt de studie van hun gemeente aan te pakken.

Broeder Gaëtan, Sekretaris        -       Rene De Keyser, Voorzitter

Het land achter de Evendijk

Deel I   -   Inleiding en Verantwoording

1. Inleiding  - 120

2. Verantwoording - 121

3. Verklaring bij de Kaart - 125

4. Situatiekaart  - 126

Deel II - Onze Kuststreek vóór de Indijking

1. De Gallo-Romeinse Tijd - 127

2. De Frankische Tijd  - 128

3. Het Schorreland   - 150

4. De Kouters  - 151

5. Schapenweiden v. St-Baafs en v. St-Pieters  - 152

6. De Terpen  -   155

Deel III  -   De Evendijk

1. Wanneer werd de Evendijk gebouwd?  - 157

2. Dijkbreuken  -   158

3. De Sluizen in de Evendijk  -   159

4. De Evendijk als Leengoed  - 140

5. Een Beeld van de Evendijk  - 141

6. De Naam Evendijk  - 142

Deel IV  -   Waterwegen, Landwegen, Grenslijnen

1. De Afwatering langs de Eiesluis  -   144

2. De Afwatering langs de Izabellasluis  -   145

3. De Afwatering langs de Heistse Sluizen  -   147

4. De Bevaarbare Wegen  -   147

5. De Landwegen  -   150

6. De Grens tussen Eiesluis en Reigaartsvliet    -   152

7. De Grens tussen Heist en Lissewege  - 155

Deel V  -   De Leengoederen

1. Het Ammanschap van het Ambacht Lissewege  - 155

2. Het Tiendenrecht van het Ambacht Lissewege  - 156

3. Het Ammanshof van Koudekerke  -   157

4. Het Hof te Heis  -   161

5. Het Leenhof Veldegoede  -   165

6. Het Hof Duivekete  -   166

7. De overige Lenen en Achterlenen  -   167

Deel VI    -   De Toponimie

1. De oudste Toponiemen    -   170

2. De Bewoning    -   171

3. Het Dorp Koudekerke    -   175

4. De Turfwinning    -   175

5. Weiden en Velden    -   176

6. De Bebossing    -   178

7. De overige Toponiemen 179