De Kursaalstraat
André Desmidt
De hoofdstraat van Heist, ooit het hart en zenuwcenter, de winkelstraat...
Bij beslissing van de gemeenteraad van 6 oktober 1875 werd beslist om de Pompestraat te veranderen in de Kursaalstraat. Eigenaardig, want in die straat stond eigenlijk geen pomp, maar het is gewoon een verwijzing naar een brugje over de Evendijk (te situeren Westkapellestraat), in de volksmond de "ponte".
Kursaalstraat is natuurlijk een verwijzing naar het Casino-Kursaal dat stond op de terreinen van het huidige Heldenplein. (Kursaal door Duitse bezetter uitgebrand in 1944 - en nooit meer herbouwd)
In mei 1882 vroeg men aan de Minister van Verkeerswezen om een halte voor de trein te bekomen ter hoogte van het Kursaal, op de plaats waar er een "barrier" stond. De Kursaal zelf is gebouwd tussen 1870 en 1875, de start van het toerisme in Heist, na Oostende en Blankenberge...
De eerste vermelding van de straat die wij nu Kursaalstraat noemen vinden wij in 1650 in de rekening van de Eie. In 1858 werd de straat verhard en dank zij de kasseien werd het de eerste geplaveide weg in Heist. Hiermee willen we duidelijk het belang van die straat voor Heist aantonen.
Omstreeks 1865 trok men de straat door tot aan de zee. Er was reeds vroeg bebouwing aan de westkant van de straat. Na de eerste wereldoorlog kwam er residentiële bebouwing langs de oostzijde.
Getuige daarvan is nu nog 't Kasteeltje (Provinciaal Maritiem Instituut). Maar velen zullen zich ook nog de "villa" iets meer ten Noorden herinneren...
Spiegel van het Kustland
Vele moeders en meisjes van Heist zullen zich dit gebouw herinneren als het pensionaat, met zijn droevige en blije dagen. Het zullen herinneringen blijven daar de slopershamer reeds in werking is getreden, (dh)
Modernisering in de Kursaalstraat te Heist jan ‘73
Met het Vernieuwd Secundair Onderwijs stelden zich voor de scholen heel wat problemen, vooral de klaslokalen vormden ’t knelpunt. Ook de Vrije Meisjesschool in - de Kursaalstraat te Heist had behoefte aan lokalen die aangepast en modern genoeg waren.
Meisjesschool Knokke-Heist sloopt en bouwt moderner
Talrijke vooraanstaanden woonden de opening van de nieuwe lokalen bij.
De Kursaalstraat is de bakermat van het onderwijs in Heist. Was de Kursaalstraat zeer belangrijk voor Heist, dan was de onderwijsfunctie ook zeer belangrijk voor de Kursaalstraat. We laten dit onderwerp even aan bod komen in dit nummer omdat het precies 30 jaar geleden is dat er een unieke kans verloren ging om van de Kursaalstraat een mooi shopping center te maken.
Maar eerst even terug in de tijd...
Het was in 1859 dat de zusters van de toen nog genoemde "Dienstmaagden van de Zaligmaker" zich in Heist vestigden in een huisje aan de "Molenhoek". In die tijd veranderden ze ook hun naam in "Zusters van de Onbevlekte Ontvangenis". Ongelooflijk maar waar, hun eerste huis was een herberg met stallingen...
Maar spoedig werd alles omgebouwd en de invloed van Heist ten opzichte van het oorspronkelijk huis in Brugge werd zo groot dat de bisschop van Brugge, Mgr. Waffelaert, akkoord ging om Heist als hoofdklooster aan te duiden (1897). In de loop der jaren groeide dit kleine initiatief uit tot een modelschool met internaat en verspreidden de zusters zich in Vlaanderen, maar ook in de missiegebieden. Het is de grote verdienste van die zeer dynamische kloosterzusters dat zij grote investeringen deden die de Heistse jeugd onmiddellijk ten goede kwamen, en komen.
Dertig jaar terug was de Kursaalstraat één grote bouwwerf, want het oude pensionaat en de oude gebouwen werden gesloopt en er verrees een hypermodern en superfunctioneel gebouw.
Maar de medaille heeft ook een keerzijde.
Door deze constructie werd Heist stedenbouwkundig verkracht!
Alles moest wijken voor de onderwijsinstelling, en daardoor verloor de Kursaalstraat als aantrekkelijke winkelstraat veel van haar pluimen. De Kerkstraat werd ook stilaan maar zeker ontmanteld. Hierbij moet men ook bedenken dat men in de jaren vijftig ook het stationskwartier had uitgebouwd en het de droom van het Gemeentebestuur van Heist was dat de toeristen via een zeer aantrekkelijke straat de kustlijn zouden kunnen bereiken.
Er moet ook duidelijk gesteld dat we aan de overzijde van de zustersschool ook onderwijsgebouwen hebben, gekend als "de Rijks", nu de scholen van het Vlaams Gemeenschapsonderwijs. Dus geen vingerwijzing naar deze of gene schoolinstelling, maar wel een gevoel van spijt dat het centrum van Heist versmacht wordt door de scholen.
En toch was er hoop in de jaren zeventig.
De zusters als "bouwheer" en het Gemeentebestuur voelden aan dat de inplanting van de school een negatieve invloed zou hebben op de "commercie". Samen werd gezocht naar een uitweg en die bestond er in dat men de benedenverdieping van de nieuwe schoolgebouwen zou inrichten als winkels. Een prachtige denkpiste, maar helaas, het subsidiëringdossier liet dit niet toe.
De bureaucraten in Brussel zagen de oprichting van de school als een afzonderlijk dossier, en lagen zeker niet wakker van de "ontwikkeling" van het centrum van Heist. Ondertussen is de Boucherie l'Avenir van Vanparijs al lang vergeten, denkt niemand meer aan Slabbinck en Café Barcelona, of de Charles Le Bon (in Heist charlebong).
De Vrije vissersschool en de Tap en de bibliotheek... leven ergens vaag voort in onze herinneringen.
En de afbraak gaat verder...
Maar afbreken in de Kursaalstraat is dezer dagen eerder een goed teken dan slecht nieuws. Eens de hoek van Le Progrès zal gesaneerd worden, de hoek van bakker De Groote zal afgewerkt zijn, de café Groen en Wit en de Pallieter zullen afgebroken worden, en straks misschien de hoek van beenhouwer Maenhoudt... en iets verder de oude boekhandel Verstraete... zal de Kursaalstraat weer een aantrekkelijke winkelstraat worden.
Een goed voorbeeld is trouwens nu reeds de mooie winkel van kaders en inlijstingen, met expo-ruimte, én de nieuwe bakker, én de juwelier sinds een paar jaar...
Maar toch nog even aandacht voor het oude stadhuis (gemeentehuis van 1897 - 1923) op de hoek van de Kursaalstraat en de Pannenstraat. Dit stond ook te koop en de grote vrees was dat dit ook zou afgebroken worden. Gelukkig kreeg het een functie en is het hopelijk gevrijwaard voor afbraak.
Laat ons hopen dat dit positief elan voor de Kursaalstraat blijft aanhouden en dat er nog mensen te vinden zijn om te investeren in een nieuwe zaak, want dat is echt nodig en noodzakelijk voor het hart van ons dierbaar Heist.
[DOWNLOAD HET OORSPRONKELIJK DOCUMENT]