De herinnering aan de hotels van toen

André D'hont

Slechts weinig hotels hebben te Knokke de tijd overleefd. Appartementsgebouwen kwamen de voor de badstad vitale instellingen vervangen en de lange voorgevel bij de dijk veranderde, vanaf de jaren '60, totaal van uitzicht. Zoals het in de vooroorlogse periode het geval was, waren er in de hotels niet langer meer verblijfsgasten voor twee weken of een maand. Wie het zich kon veroorloven, kocht een eigen appartement en de bouwheren gingen in op de trend. Het was ook een gelegenheid om oudere hotels van de hand te doen op het ogenblik dat er dringend moest gemoderniseerd worden.

Honderd jaar prins Boudewijn

Het eerste Hotel van Knokke in de Prince Baudouin van Louis Vermeire, waar een paar jaren voorheen een groepje kunstenaars rond Verwee en Parmentier, in het molenaarshuisje van Van Damme een eigen pensionnetje opendeed. Het was de aanloop voor de badplaats. Honderd jaar later staat de Prins Boudewijn er nog en het is hier dat de tentoonstelling plaatsvindt.

Men noemt de buurt nog steeds het Dorp, zoals het meerdere eeuwen lang het geval was rond de St- Margarethakerk tussen duin en polder. Naar het voorbeeld van Louis Vermeire, was het hier dat de meeste hotels na 1890 opgetrokken werden. Ter Dorpsstraat (nu Nachtegaelestraat) kwam bij de Naaldenstraat (Verheyestr.) tegenover de Communal de instelling van Medard Cosyn. Aan de overkant baatte Louis Van Steene met een voortuin de Welkom uit. Naar het kerkpleintje toe kwam men langs de Couronne van Louis Herreboudt en uitgebaat door Carlos Fourier, tegenover de Univers van Steffe en Louis Baeyens, om de Cygne van Louis Tavernier en de Bruges van Louis De Klerck te bereiken. Aan het pleintje zelf nog het gastenhuis van Lievens.

Terwijl Louis Van Bunnen reeds in 1890 bij de eerste stenen zeedijk het hotel van zijn promotiegroep het Verwee en Dumortier opgetrokken had, werd de Zeestraat half gekasseid tot de Lippenslaan, anderhalve kilometer naar het strand.

Louis Baeyens had ginder op de duinen reeds in 1880 ontdekt dat de zomerse bezoekers ook klinkende munt betekenden. In het oude wachthuis uit de Oostenrijkse tijd, aarzelde zijn vriend Dries Verheye niet langer om er een koffiehuis en ook een onderkomen voor de artiesten te openen. In het jaar van de vijftigste verjaardag van de Onafhankelijkheid baatte hij de zaak uit, Steffe en Louis Baeyens ook van de partij. Ze moesten daar weg van bij de vuurtoren als van Bunnen al de grond gekocht had en de zeedijk met zijn groep liet aanleggen. Louis Baeyens trok terug naar de Univers. Niet voor lang. In 1896 liet hij het Hôtel de la Plage naast de vuurtoren optrekken.

– Boven: Bij de dijk van het Zoute destijds met het hotel van Ko van de Velde (links) en de Jacobs van Miel (centraal).
– Onder: Dezelfde strook biedt nu een heel ander uitzicht.

Maar langs de Lippenslaan kwamen naar zee toe steeds meer hotels: Noordzee, Haegeman, Poste, Astrid, Lion d'Or tegenover de Prince Baudouin, Espérance, Nord, Meysman, Prince's, Boulevard, Europe, Paix, Mon Bijou, Bourgogne, Beau Site, Avenue, Belvédère, Gielen, Ganda, Familles, Rhin Neptune, Goddefroy (in parallellaan), Rivage, Edward VII, Star, Central, Littoral, Dunes, naar de Place Publiek (Van Bunnenplein) toe. Uit deze lijst onthouden we de Prins Baudewijn, ook wel de Prince's (herbouwd), terwijl alle andere hotels verdwenen zijn. Overeind staan nog de Nord en Meysman bij het Verweeplein, niet meer als hotel. Souvenirs.

Teken des tijds

Namen van hotels horen ook binnen hun tijd. Zo trof men vòòr de eerste oorlog Duitse benamingen aan: Dortmund, Berlin, Germania, Rhein, Kölner Hof, Deutscher hof (Neptune later) of Düsseldorfer Hof (Wellington). Na de wapenstilstand, bij de wederopbouw, maakten de titels plaats voor Britse en vooral Franse namen. En de Nederlandse kon men verder op de vingers van één hand tellen. Nu is de Prince wel Prins Baudewijn geworden.

Het was niet langer meer het Dorp, maar de dijk die wenkte. Ook het Zoute, na de oprichting van de Compagnie en het doortrekken van de zeedijk in oostelijke richting. Ko van de Velde bouwde er reeds in 1909 het Grand Hôtel du Zoute, Miel Jacobs in 1911 de instelling die zijn naam droeg. Charles Duysburgh zou in 1914 de Savoy beginnen maar die was nog niet voltooid toen de eerste oorlog uitbrak. Ook de Exelsior was pas voor de helft opgetrokken. Bij het Leopoldplein (nu Albertplein), baatte Vandenbossche reeds de Belle Vue uit, langs de Kustlaan Devisscher de Terminus.

De oorlog trok een streep door de hoteluitbating. Ko van de Velde die nog steeds de Nederlandse nationaliteit had, schilderde veiligheidshalve Hollands Huis op de schutsels. Kwestie dat Holland tot de neutrale landen hoorde in de wereldbrand in 1914, maar dit kon de Duitsers niet afschrikken. Toch zou de schade niet zo groot zijn toen in 1919 kon heropend worden. De Savoy werd voltooid doch vader Duysburgh overleed in 1920. Er waren 97 kamers en zoon Joseph zorgde met zijn zuster en moeder voor de uitbating.

Van 1922 af openden de hotels ook voor de Paasperiode, om dan weer tot Sinksen te sluiten. Het hoogseizoen zette pas in na 15 juli. Personeel was geen probleem om aan te werven en de vertrouwden kwamen ieder jaar terug. Hotels met 75 kamers waren ook een normaal verschijnsel.

Niets rest van wat eens het Van Bunnenplein aflijnde: Cecil, Flandres, Beau Sejour of Cambridge. Het Grand Hôtel de Knocke was tot 1940 het grootste gebleven, maar kwam erg geteisterd uit de 2de oorlog, overleefde vervolgens nog met appartementen, Motke, Nouvel Hôtel. Allemaal niet meer zo nieuw, was de droom die Van Bunnen wist te verwezenlijken, voorbijgestreefd. De afbraak is volop bezig en in 1986 zal de grote blok, waar eens 270 kamers waren (Leopold II als verblijfgast in 1891), met de grond gelijk gemaakt zijn.

Jos Wauters verkocht de hele inboedel van zijn Nouvel Hôtel. In 1966 was hij voorzitter van de hoteliersbond van Knokke, met ondervoorzitter Etienne Cosyn van de Claridge, in het bestuur ook André De Klerck van de Memlinc, Optebeke van de Cecil, Weinberg van de Motke, Simoens van het gelijknamig hotel, Van Rykegem van de Brise, Missault van de Midan, Verhauwen van de Digue, De Brabandere van de Eldorado en Dumolyn van de Epson. En Jos zei ons toen over het verdwijnen van vele hotels, dat zulks het gevolg is van o.a. de hoge prijzen die geboden worden voor gronden, de gevoelige kosten om bestaande inrichtingen aan te passen aan de hedendaagse noodwendigheden; ten slotte de moeilijkheden die rijzen om tijdelijk personeel in dienst te krijgen. Zoveel later, in 1985, zijn de meeste van voornoemde bestuursleden er niet meer bij, waar Walter Verhauwen nu voorzitter is. Jos Wauters stopte met zijn Nouvel Hôtel: “Als ik mijn gevel moet laten herschilderen betaal ik minstens een miljoen”.

Derde fatale faze

De beginperiode van de badstad in de Belle Epoque, de periode tussen oorlogen, de tijd van overvloed tot krisis, kunnen onderscheiden worden in de evolutie van het hotelbedrijf te Knokke. De tweede was de glansperiode, waarin het meest hotels beste zaken deden.

Dan is er het lot van ieder hotel en bepaald wordt door de opeenvolgende generaties: de eerste bouwde de zaak op, de tweede baatte ze uit, de derde verkoopt ze. Niet altijd zo? De uitzondering bevestigt de regel.

André De Klerck van de Memlinc kan er prat op gaan de derde generatie te zijn die stand hield. Zijn grootvader zakte uit het meest nabijgelegen polderdorp naar Knokke af en hij opende ter Lippenslaan het Hôtel de Bruges. Hij werd ook burgemeester in 1912 en zijn zoon Emile nam de zaak over. Deze had grotere plannen, verkocht de Bruges in 1923 en liet in hetzelfde jaar door Frans Desmidt het Memlinc Palace bouwen bij het Albertplein... Een en ander bepalen nu nog steeds het uitzicht van het Centrale Zoute. Zoon André groeide in het hotel op, baat het nu verder uit, maar zorgde ook voor de nodige modernizering.

“Een nieuwe soortgelijke inrichting optrekken kan niet meer de delging verzekeren van het belegde kapitaal”, zei ons destijds André De Klerck. "Om een hotel van het luxe-type rendabel te maken, moet er het jaar rond tot 70 t.h. bezetting zijn."

Het Albertstrand dat pas in 1924 van start ging, zag bij het Zegemeer (uitgegraven in de Lispanne) de Pavillon du Lac verrijzen, hotel met casino en terras met zicht op bootjes en baders. Het was een prachtige zaak door Joseph Nellens tot stand gebracht. Zijn zoon liet de Pavillon vervangen door La Réserve na de 2e oorlog. In de derde generatie werd de zaak verkocht, om uitgebreid te worden tot talassa-instituut en groter hotel. De uitbating is bij herhaling van de regen in de drop gekomen, van uitbaters veranderd. Steeds omwille van het feit dat de rendabele bezetting moeilijk te bereiken is.

“Kleinere hotels hebben een andere organisatie die gunstiger uitvalt”, zei De klerck destijds ook.

De Soleil kwam als eerste bij de dijk aan het Albertstrand, wat verderop het Hôtel Albert-Plage, het ene en het andere gebouwd door Pier Vermeire van de steenoven. Terwijl de Plage bij het casino reeds vroeger verdween, werd de wel herstelde Soleil pas in 1984 afgebroken. Overleven was vooral de wil geweest om het vernielingswerk van de Duitse bezetter te overwinnen. Langs de dijk werden in 40-44 de meeste hotels uitgehold, nog enkel de muren overeind, om aldus post te vatten in de Atlantikwal en om ineen te storten bij een aanval. Er werd na de oorlog veel hersteld, maar dit zou niet beletten dat uiteindelijk toch gezwicht werd voor het aanbod van de bouwspeculanten.

Aan het Albertstrand verdwenen wel het minst hotels: Albert Plage, France, Mayflower, Normandy, Oasis, Ocean, Osborne, Park, Richmond, Simoens, Soleil, Sunset. De lijst is langer, zeer lang, voor het Zoute. Wie herinnert zich nog Angola, Atlantic, Brighton, Claridge's Exelcior, Globe, Grosvenor, Lekkerbek, Savoy, St. Andrew of Terminus? Om er maar enkele te noemen van de 247 die te Knokke op de hotel- en pensionlijst geschrapt werden.

Prentkaarten en vele foto's hebben de herinnering aan de hotels van toen levend gehouden. Ze geven ook een totaal ander beeld van Knokke, dat niet meer te herkennen is in vergelijking met wat het eens was en hoe het eens opgebouwd werd. De tentoonstelling in het Boudewijncentrum hoort binnen de rol van de heemkring Cnoc is ier: niet vergeten wat doorheen generaties tot stand kwam. Een wandeling in het verleden laat de tentoonstelling toe, misschien ook om te filosoferen over de toekomst.

Eerst was er in 1880 de Pavillon du Phare van Dries Verheye op de duinen bij zee en naast de vuurtoren. --- Dan kwamen in 1885 de artisten in het molenaarshuisje van Van Damme hun zomerverblijf inrichten, waar dan het eerste hotel van Knokke was, de Prins Boudewijn (toen “Prince Baudouin”) van Louis Vermeire. --- Na de initiatieven van de groep Van Bunnen - Verwee - Dumortier en de stenen zeedijk, liet Louis Van Bunnen in 1889 het Grand Hôtel de Knocke optrekken, het eerste hotel tegenover zee, klaar in 1890.

In het Dorp, langs de Dijk, de Lippenslaan als verbinding, kwamen meer hotels vanaf 1890, naar het Zoute toe als de dijk verlengd werd in 1908. --- De eerste wereldoorlog sloot de eerste hotelfase af.

Hotels voor de eerste wereldoorlog (1890-1914)

Dorp bij Dorpsstraat (nu Nachtegaelestraat en Gemeenteplein):

• Bruges (E. De Klerck)
• Cygne (L. Tavernier) Statieplein
• Cosyn (Médard Cosyn)
• Couronne (Carlos Fourier)
• L'univers
• Communal
• Provincial 
• Welkom.

Lippenslaan

• Bruges
• Prince Baudouin
• Lion d'or
• l'Esperance
• Germania
• Beau Site
• Arts et Sports
• Dortmund
• Berlin
• Gielen (Cap Nord)
• Mille Colonnes (E. De Knock)
• Familles (Melles Deckers)
• Rivage (P. Debrock)
• Central (Vemeire-Van Houtte)
• Meysman Verweeplein
• Europe (Goddefroy en Vansteenkiste) Square Elisabeth
• Dunes
• Lion des Flandres
• Progres.

Van Bunnenplein (Place Publique):

• Littoral (Demarest)
• Flandres
• Continental
• Beau Sejour.

Zeedijk tot Zoute

• Kursaal
• Grand Hôtel de Knocke (L. Van Bunnen)
• Phare
• Plage
• Bains
• Palace
• Max Arendts (Exelcior)
• Grand Hôtel du Zoute (Vandevelde-Vanhoutte)
• Saint-Jean (Metropole)
• Jacob's
• Nations
• Pauwels (H. Pauwels-Hasaert)
• Majestic
• d'Allemagne.

In het Zoute nog

• Nobus
• Terminus
• Rex.

Hotels à la digue. (Advertenties)

Edisonplein (bij Taborastraat nu)

• Rhin
• Kölner Hof
• Deutscher Hof (W. Jacxsens) Neptune.

Statieplein (Elizabethlaan-Leopoldlaan, waar toen station voorzien was):

• Düsseldorfer Hof (Rombout-De Bruycker) latere Paix, Wellington.

Pensions:

• Mavouba
• Melanie (E. De Backer)
• Victoria House
• La Santé
• Etoile Polaire
• Rosa
• Max Arendts
• Villa Firmin
• Villa Sylva ( Mlle Rousseau)
• Schoymans
• Les Abeilles
• Zomerlust (Jacobs-Claeys)
• Scherrens
• Lekkerbek
• Châlet du Zoute
• L'Océan
• Müncher Brauhaus
• Villa Maria
• Ghielen
• Verleye
• Belvédère (Verstringhe)
• Edelweiss
• Anglais
• Le Orangers
• Lievens Gez.
• Internationale
• de la Poste
• Julia-Maria
• du Golf (Poole)
• Roland.

N.B. Voor de nadere situatie van hotels en pensions, zie volgende alfabetische lijst.

Pensions de familles. (advertenties)

Hôtels au village
Cafés-Laiteries aux environs du Zoute-Knocke.

Tussen beide oorlogen nam de badstad een geweldige uitbreiding, met ook een groot aantal hotels. De alfabetische lijst die verder volgt vermeldt alle (achterhaalde) hotels en pensions tot 1970, ronduit 300 namen, waarvan 247 afgeschreven werden, meestal afgebroken in de loop der jaren 60 -70. De lijst kan verder aangevuld worden wat betreft jaar van konstructie en jaar van afbraak of uitscheiding van uitbating. Adres en naam van de uitbaters of eigenaars geven we in de maat van het mogelijke mee (adres met nr. van toen).

--- Eventuele correcties of aanvullingen zijn steeds welkom! ---

Hotels in de halve eeuw van 1920 tot 1970.

We onderscheiden: Knokke, Zoute, Albert Strand.

Knokke

verdwenen = °

1. ° Alfa: Zeedijk 123 (V. Leloup)
   
2. ° Allegro: Van Bunnenlaan 22 (Cumps R.; Pierre Schepens)
3. ° Argus: Kustlaan 47 (M. Devillez; Van Geeteruyen)
   
4. ° Arts et Sports: Lippenslaan 18 (Alexander Urbain)
5. ° Aurore: Blanc Garinstr. 5 ( M. Dujardeyn; M. Gontier)
6. ° Boudewijn, Prince Baudouin: Lippenslaan 29 (Louis Vermeire)
7. ° Beach: Lippenslaan 287 (Eeckerman)
8. ° Beaulieu: Lippenslaan 285 (Meiriaen A.; R. Dumalin)
9. ° Beau Sejour: Van Bunnenplein 4 (E. Charles)
10. ° Beau Site: Lippenslaan (Louis Hilderson)
11. ° Belvédère: Lippenslaan (Camille Verstringhe)
12. ° Bosquet: Kopsdreef (Buytaert)
    
13. ° Boulevard: Eeuwfeestplein (Victor Klincke)
14. ° Bourgogne: Mommenstraat (Van Coillie)
15. ° Bristol: Zeedijk 126 (D. Hooghe)
16. ° Britannique: Van Bunnenlaan 31 (A. Malbert; G. Pille).
17. ° Broadway: Zandstraat
18. ° Bruges: Lippenslaan (L. De Klerck; Pieter Willems)
19. ° Bruyrinckx: Zeedijk
20. ° Cambridge: Zeedijk 97 (F. Sandelé)
21. ° Capnord (Gielen): Lippenslaan 206 (Bout)
22. ° Cecil: Van Bunnenplein 13 (Alb. Tavernier; J. Decuypere; Obtebeke)
23. ° Central: Lippenslaan 283 (Vermeire Charles; L.Van Houtte)
    
24. ° Commodore (Godefroy): Leopoldlaan 159 (J. De Groote)
    
25. ° Continental: Van Bunnenplein 10 (Arth. Lantsoght; P. Van Agt)
    
26. ° Communal: Gemeenteplein (Raym. Verheye; Van Houtte)
    
27. ° Cosmopolite: Lippenslaan (R. Bolle)
    
28. ° Cosyn: Nachtegaelestr. (Med. Cosyn)
    
29. ° Couronne: Nachtegaelestr. (Herreboudt; C. Fourier)
30. ° Cygne: Nachtegaelestr. (Ad. Tavernier) nu Cnoc
    
31. ° Damier (Cap Nord): Lippenslaan (Van Parys)
32.   Demey (Wellington): Elizabetlaan (C. De Mey-Decloedt)
    
33. ° Dorchester: Kustlaan 6 (Bossuyt; Jacubowicz)
    
34. ° Dumortier: Dumortierlaan 26 (De Cock)
    
35. ° Dunes: Lippenslaan 292 (Arth. Vermeersch; Delgof)
    
36. ° Edward VII: Lippenslaan 278 (Albreghts & Devenge; J. De Groote)
    
37.   Elisabeth: B. Desmidtplein (Verbrugghe)
38.   Epsom: Zandstraat (L. Dumalin)
    
39. ° Esperance: Lippenslaan 45 (gez. Van Holster; Debuysere)
    
40. ° Europe: Eeuwfeestplein ( El. Bolle; Brakel)
    
41. ° Familles: Lippenslaan 183 (C.Deckers; L. Vanden Bosch)
    
42. ° Firmin: Lippenslaan (Pauwaert-Baes)
    
43. ° Flandres: Van Bunnenplein (Const. Van Parys)
    
44. ° Ganda: Lippenslaan 210 (C. De Groote)
    
45. ° Gielen (Cap Nord): Lippenslaan 96 (L. Gielen)
    
46. ° Goddefroy (Commodore): Leopoldlaan 159 (Jos. Goddefroy) -id. ook Goddefroy et de la Paix
    
47. ° Grand Air: Verweeplein (J. De Vulder)
    
48. ° Grand Chef: Lippenslaan 137 (De Cuypere)
    
49. ° Grand Hôtel de Knokke: Zeedijk-Van Bunnenplein (Louis Van Bunnen; M. Van Ryckeghem)
    
50.   Heures Claires: Kongostr. 9 (Lebrun; C. Geerts)
    
51. ° Indes: Koninginnelaan
    
52. ° Kursaal: Zeedijk-Leopoldlaan (Hect. Lievens)
    
53. ° Lievens: Lippenslaan (Quintyn)
    
54. ° Lion Belge: Lippenslaan (Gysels)
    
55. ° Lion D'Or: Lippenslaan 34 (Philip Tavernier)
    
56. ° Littoral: Lippenslaan 297 (Verhasselt)
    
57. ° Londres: Van Bunnenplein 12 (Stz)
    
58. Majestic (Pauwels): Zeedijk 129 (Y. Tavernier)
    
59. ° Maree: Zeedijk 113 (R. Decock)
    
60. ° Marine: Zoutelaan 14 (C. Muylle)
    
61. ° Mayfair: Kustlaan 10 (Boussy)
    
62. ° Metropole: Zeedijk 114 (L. Odent)
    
63. ° Mille Colonnes: Lippenslaan 266 (Edg. De Knock, A. De Spae)
    
64. ° Mon Bijou: Lippenslaan
    
65. ° Mon Plaisir: Pierslaan 77 (Pierruccini)
    
66. ° Morel: Lippenslaan (Morel)
    
67. ° Minerva: Lippenslaan ( R. Pyck)
    
68. ° Motke: Zeedijk
    
69.   Nations: Zeedijk 134 (D. Verheyde, A. Bolle)
    
70. ° Neptune: Taborastraat 6 (W. Jacxens)
    
71. ° Noordzee: Lippenslaan (SV De Noordzee)
    
72. ° Nouvel: Van Bunnenplein lc (J. Wauters)
    
73. ° Nord: Lippenslaan 54 (R. Gunst)
    
74. ° Midi: Lippenslaan
    
75. ° Old Tom: Zeedijk 101 (M. Vandecasteele)
    
76. ° Paix: nu Wellington
    
77. ° Palace: Zeedijk (Aug. De Bever)
78. ° Phare: Zeedijk (L. Joly)
    
79. ° Piccadilly: Zeedijk 130 (O. Ingels)
    
80. ° Plage: Zeedijk 105 (L., R. Baeyens)
    
81. ° Poste: Lippenslaan (Cas De Bruycker)
    
82. Prins Boudewijn: Lippenslaan 25 (C. Vermeire, R.V.)
83. ° Prince de Liège: Lippenslaan 24 (M. Bruneel)
    
84. Prince's: Lippenslaan 113 (R. Verheye, – omgebouwd, Van Geeteruyen)
    
85. Queen's: Kongostraat (Van de Putte)
    
86. ° Quintyn: Lippenslaan
87. ° Quo Vadis: Zeedijk
88. Real: Lippensplein 6 (Vandecauter, Dauwe)
    
89. ° Rivage: Lippenslaan 262 (De Brock)
    
90. ° Riviera: Lippenslaan
    
91. Rogier: Lippenslaan 171 (I. Cools)
    
92. ° Sambre et Meuse: Lippenslaan 184 (R. De Groote) 
93. ° Santa Rosa: Lippenslaan
    
94. ° Santé: Lippenslaan 241 (R. Van Rie)
    
95. Saint-Moritz (Avenue): Lippenslaan 129 (Van Coillie, Wauters)
96. ° Select: Koninginnelaan 27 (A. Vanwaetermeulen)
    
97. ° Splendid: Zeedijk 138 (A. Tavernier)
98. ° Star: Lippenslaan 296 (De Backer)
99. ° Stern's Dorchester: Kustlaan 6 (A. Stern)
    
100. ° Teerlinck: Swolfstraat 30 (L. Teerlinck)
101. ° Toison D'Or: Marie-Joséstraat
102. ° Univers: Nachtegaelestraat (Steph. Baeyens)
103. ° Universel: Koninginnelaan 9 (R. Debrock)
104. ° Verleye: Lippenslaan
105. ° Welkom: Nachtegaelestraat
106. Wellington (Paix – De Mey): Elizabetlaan 92 (Neyt en Odent)
107. Welvaart: Zoutelaan 6 (J. Melsens)
108. Westland: Lippenslaan 175 (L. Boesman)
109. ° Zeelust: Van Bunnenlaan 38 (Van Heddeghem)
110. ° Zephyr: Lippenslaan
111. ° Zwinneblomme (Tram): Lippenslaan 1 (J. Piers)

Pensions Knokke

112. ° Berlin: Lippenslaan (nu Inno) (C Van Parys)
113. ° Bonbonnière: Vuurtorenplein 4 (Verhelst)
114. ° Bon Logis: Lippenslaan (Tonglet)
115. ° Bosquet: Kopsdreef (Buytaert)
116. ° Caravelle: Lippenslaan 248 (R Deneve)
117. ° Cendrillon: Fincentlaan (Delor)
118. ° Chapon Fin: Kustlaan 12 (Despeghel)
119. ° Cosmos: Lippenslaan
120. ° Colette: Koninginnelaan (Albert Baes)
121. ° Daisy Home: Leopoldlaan 121 (G Deneckere)
122. ° Damier (Cap Nord): Lippenslaan
123. ° Daniel: Van Bunnenplein 6 (Vervaet)
124. ° Delgoff: Taborastr
125. ° Ermitage: Desmidtpl 9 (Elterinck)
126. ° Etoile Bleue: Lippenslaan 10 (M Rabau)
127. ° Gare: Lippenslaan 10 (R Claerbout)
128. ° Grand Air: Verweeplein
129. ° Gulden Vlies: Marie-Joséstr
130. ° Horizon: Zeedijk (Malou)
131. ° Haegeman: Lippenslaan (Victor Haegem )
132. ° Loretto: Vuurtorenplein (M Dwegers)
133. ° Maria: Lippenslaan (Aug Proot)
134. ° Marina: Zeedijk (Devillez)
135. ° Marinière: Marie-Joséstr 12 (Clercx)
136. ° Melanie: Lippensl (Eug De Backer)
137. ° Midi: Verweeplein 18 (Desaever)
138. ° Monica: Leopoldlaan (Arm Pollet)
139. ° Mon Repos: Vuurtorenpl 6 (Bazinet)
140. ° Ondine: Bosje
141. ° Oxford: Van Bunnenplein 5 (Zwaenepoel)
142. ° Prinses Beatrice: Dumortierlaan
143. ° Provinciale: Nachtegaelestr (P Simoens)
144. ° Saint Joseph: Lippensl (De Groote-Devos)
145. ° Reggly: Zoutel
146. ° Schooneveldt: Pierslaan
147. ° Sports: Lippenslaan 9 (Poppe)
148. ° Tennis: IJzerstraat
149. ° Vera: Van Bunnenpl
150. ° Univers: Nachtegaelestr
151. ° Violette des Dunes: Duinenweg
152. Roland: Leopoldlaan (Max Roland)
153. ° San Jose: Verweeplein
154. ° Santé: Ieperstraat
155. ° Welvaert: Zoutelaan
156. ° Yser: Ieperstraat
157. ° Zeelust: Van Bunnenplein

Continental Hotel, Central Hotel, Hotel Edward VII, E. Scherrens.

Zoute

verdwenen = °

163.° Ambassadeurs: Albertplein
164.° Angola: Kustlaan 52 (Lesy. F. Naessens)
165. Arcades: Elizabetlaan 46 (O. Dhaese)
166. Ascot: Zoutelaan 116 (J. Verkinderen)
167.° Atlantic: Zeedijk (M. De Cuypere),
168. Auberge St-Pol: Bronlaan 31 (A. Bout)
169. Balmoral: Kustlaan 84 (F. De Sloovere)
170.° Belle Vue & Comte de Flandre: Albertpl. 7 (J.P. Van Steene, A. Chupin)
171.° Brighton: Kustl. Noordstr. 2 (R. Cosyn)
172.° Brise: Zeediik 184 (M. Van Ryckeghem)
173. Britannia: Elizabetlaan 75 (Bonehill P.)
174. Carlton: Albertplein 7 (Beun, M. Breda)
175. Casinta: Zoutepad
176.° Centre: Kustlaan (Jos. Vermeille)
177. Châlet des Sports: Elizabetlaan (De Brock)
178. Châlet Tinel: Elizabetlaan 73 (A. Vandenheuvel)
179.° Claridge's: Zeedijk 193 (Verstringhe, Cosyn)
180.° Clifton: Kustlaan 67 (M. Blanckaert)
181.° Cosy Corner: Elizabetlaan 20 (Ph. Weyts)
182.° Dormy House: Elizabetlaan 48 (Dee, Vestens)
183. Ducs de Bourgogne: Zoutelaan l76 (Detemmerman, Bout)
184. Eldorado: Elizabetlaan 3 (M. De Loeuil, De Brabandere)
185.° Exelcior: Zeedijk 139 (O. Van Houtte)
186. Florida: Breartstraat 9 (P. Jacxsens)
187.° Galia: Zeedijk 187 (J. Van Schoorisse)
188.° Globe: Zeedijk 183 (De Cuyper, J. De Brabander)
189.° Golf: Elizabetlaan 21 (Ch. Neyrinck)
190.° Goodluck: Elizabetlaan 8 (R. Wybouw)
191.° Grand Hôtel du Zoute: Zeedijk (J. van de Velde)
192.° Grosvenor: Zeedijk
193.° Hirondelles: Elizabetlaan 4 (Hermans)
194.° Ibis: Kustlaan 92 (G. Timmersmans)
195.° Jacobs: Zeedijk 148 (Em. Jacobs)
196.° Lekkerbek: Zeedijk 227 (Const. Schotte, Mestdagh)
197.° Links: Elizabetlaan (Van Isacker)
198. Lugano: Villapad 8 (V. Van Hollebeke)
199. Memlinc Palace: Albertplein (EM., A. De Klerck)
200.° Midland: Kustlaan
201.° New City: Breartstraat 9 (U. Walgraeve)
202.° Nobus: Albertplein (Nobus)
203. Norfolk: Elizabetlaan 6 (Desmet & Verstringhe, Schramme, Gaelens)
204.° Norval: Sparrendreef 48 (H. Rotsaert)
205. Pavillon du Zoute: Bronlaan 4 (C. Schlüter)
206.° Plaza: Marie-Joséplein Zeedijk
207.° Picardy: Zeedijk 190 (F. Baes)
208.° Reggly: Zoutelaan 18 (M. De Brock)
209.° Regina: Kustlaan 241 (G. Temmerman)
210.° Rejane: Zeedijk 160 (Peperstraete)
211.° Right: Kustlaan 69 (P. Dedeckere)
212.° Rembrandt: Kustlaan-Albertplein
213.° Right (1920): Kustlaan (Hollebeke, 1939 P. Dedeckere)
214.° Robert's: Albertplein (R. Vermeir)
215.° Royal: Zeedijk 185 (Jules Meysman)
216.° Elizabetlaan (Flor. Rombout)
217.° San Tony: Wielingenstraat 3 (R. Devriese)
218.° Savoy: Zeedijk (Duysburgh)
219. Shakespeare: Zeedijk 186 (Verkinderen)
220.° Splendid: Zeedijk 138 (A. Tavernier)
221.° St-Andrews: Elizabetlaan 44 (Van Parys)
222. St-Christophe: Breartstraat 8 (L. Versyp)
223.° St George's Palace: Zeedijk 208 (R. Van Isacker)
224.° Strand: Kustlaan 80 (P. De Groote)
225.° Tennis: Elizabetlaan (Jos. Willems)
226.° Terminus: Kustlaan (Jos. De Visscher)
227.° Valencia: Albertlaan
228.° Val Riant: Ysayelaan 2 (J. Tillemans)
229. Victoria: Golvenhelling 2 (M. Decuypere)
230.° Westminster: Kustlaan
231.° Zomerlust: (Rembrandt) Albertplein (Glor. Jacobs)

Pensions Zoute

232.° Arco: Kustlaan (Arco).
233.° Aclots: Fochlaan
234.° Brise Marine: Engels pad
235. Loris: Kustlaan 48 (Lörtscher)
236.° Chant d'Oiseau: Kustlaan
237.° Petrels: Elizabetlaan 17 (G. Ghilebert)
238.° Châlet du Zoute: Kustlaan (Standaert)
239.° Rayon Vert: Engels pad (A. Zwicky)
240.° San Tony: Wielingenstraat
241.° Scherrens: Elizabetlaan (Scherrens, Verstringhe)
242.° Somerset: Zeewindstr.

Albertstrand

verdwenen = °

243.° Albert-Place: Zeedijk (w. casino)
244.° Albert-Plage: Meerminlaan 22 (Fevery)
245. Ardennes: Consciencelaan 6 (Sleutjes)
246. Argousiers: Koningslaan 151 (P. Bonehill)
247. Astoria: Zeedijk 40 (Bonehill)
248. Atlanta: Nellenslaan 1a (R. Missault)
249.° Aube: Meerminlaan
250. Caroline: Parmentlerlaan 272 (Y. Van Middel)
251.° Capella: Nellenslaan
252.° Dagmar: Zeedijk-Rubensplein
253.° Derby: Consciencelaan 10 (Delafontaine)
254.° D'Hondt: Koningslaan
255. Digue: Zeedijk 21 (Verhauwen)
256.° Escape: Sterrenlaan 9 (C. Michiels)
257. Europe: (P. Brakel) Nellenslaan 27
258.° Fairway: Parmentierlaan
259.° France: Zeedijk
260.° Helvetia: Zeedijk
261. Kismet: Canada Square 8 (S. De Backer)
262. Ibsen: Zwaluwenlaan
263. Lido: Zwaluwenlaan 1 (H. Simoens)
264. Mary: Hostestraat 2 (M. Hots)
265.° Mayflower: Zeedijk 90 (C. Muylle)
266. Midan: Zeedijk 52 (H. Missault)
267. Miramar: Meerminlaan 19 (Meyns)
268. Nelson's: Meerminlaan 34 (A. Gilmand)
269.° Normandy: Canada Square 1 (M. Van den Bosch)
270.° Oasis: Zeedijk 85 (A. De Spae)
271.° Ocean: Consciencelaan 6 (A. Danneels)
272.° Osborne: Zonnelaan 20 (F. Naessens)
273.° Park: Nellenslaan 7 (R. Devriese)
274.° Pavillon du Lac: Elizabetlaan (Nellens)
275.° Père Noël: Zeedijk 17 (Morel)
276. Potinière: Elizabetlaan 165 (L. Lavancy)
277. Rallye: Canada Square (Petit)
278. Reserve: Elizabetlaan (G. Nellens, L. Elleboudt)
279. Residence Albert: Zeedijk 26 (SIKB, F. Decoster)
280.° Residence Pr. Charles: Nellenslaan; 7 (L. Van Steene)
281.° Richmond: Zonnelaan
282.° Robinson: De Tièrestraat
283.° Rubens: Zeedijk
284.° Simoens: Zonnelaan 5 (F. Simoens)
285.° Soleil: Zeedijk 29 (Vermeire)
286.° Sunset: Zeedijk 68 (A. Bolle)
287. Trianon: Zeedijk17 (A. Meyns)

Pensions Albertstrand

288.° Aida: Zeedijk
289.° Alfa: Zeedijk
300.° Avenir: Duindoornstr. 7 (Debaets & Vercruysse)
301.° Ibsen: Zwaluwenlaan
302.° Pauwels: Zeedijk
303.° Oosterzon: Zeedijk 74 (Kint)
304.° Potinière: Elizabetlaan 165 (Lavaney)
305.° Rallye: Nellenslaan 36 (Lizon)
306.° Savarin: Zeedijk 50 (L. De Smet)
307.° Union: Parmentierlaan 191 (E. Dobbelaere, R. Castre).