Het wonder van het Zwin

Graaf Leon Lippens

Graaf Leon Lippens, stichter en beheerder van het natuurreservaat van het Zwin, gaf in de Brusselse "Soir"' een overzicht van het "wonder voor alle seizoenen" dat Knokke-Zoute rijk is. Het Zwin was het eerste der natuur- en vogelreservaten van België en kwam volledig tot stand dank zij het privé- initiatief, zonder de minste toelage. Dit gebeurde in 1952 en sedertdien waren er meer dan 7 miljoen bezoekers, waarvan 380.000 in 1977, jaar waarin de konservator voor 1.100 geleide bezoeken zorgde. Ieder jaar zijn er zowat 60.000 kinderen op schoolreis alhier. Volgens een studie van de fakulteit voor sociologie van de universiteit van Gent zou één vierde der bezoekers zonder het Zwin nimmer naar Knokke gekomen zijn. Zo laat het reservaat zich op velerlei gebied gelden: toeristisch, socio-ekonomisch, opvoedend, ontspannend, - terwijl het een ongemene invloed uitoefent voor het sensibiliseren van het publiek voor de bescherming van de natuur.

Na een overzicht gegeven te hebben van de fauna en flora in het reservaat, dat onder bescherming staat van het World Wildlife Fund en van de Vereniging van Natuur- en Vogelreservaten van België, trok Graaf Lippens verschillende besluiten uit het experiment:

1. Zelfs een klein reservaat (Het Zwin beslaat enkel 125 ha) kan een voorname rol spelen voor fauna en flora van een gebied.
2. De doelmatige bescherming van vogels en planten kan zeker samengaan met druk toerisme, op voorwaarde beperkingen op te leggen.
3. Een klein vogelpark mag ingericht worden om de bezoekers toe te laten vogels van dichtbij gade te slaan om zeldzame vogels terug aan te passen in de streek.
4. Een reservaat kan zijn eigen kosten dekken zonder toelagen te moeten afbedelen en zonder te moeten afhangen van weinig bevoegde openbare instanties.
5. Op wetenschappelijk gebied moet een reservaat een positieve rol kunnen spelen. In het Zwin werd een universitaire biologische post ingericht voor stages van studenten. Reeds werden meer dan 150.000 vogels geringd. In België is het Zwin de enige plaats waar de waarneming van vogels gebeurt op wetenschappelijke basis.
6. Een reservaat moet een belangrijke rol kunnen spelen voor de bescherming van de natuur. Geleide bezoeken zijn doorgaans een openbaring, vooral waar de bezoeker volop bewondering kan opdoen voor de schoonheid, de verscheidenheid en de veelzijdigheid van de natuur.

Het "wonder in alle seizoenen" trekt van de nestelende vogels en de bloemen in de zomer tot de trekvogels in de herfst en lente, en tot de winter waarin vele vogelsoorten in het schorgebied eten vinden als de zoutrijke bodem de sneeuw doet smelten. Met de Engelse schrijver zegt Graaf Lippens mee: "Ieder dag dank ik de Heer het voorrecht te hebben in zo’n wonderbare wereld te mogen leven".