Heistse uitspraken en gezegden

André Desmidt

Wanneer men praat met een van die oude rasechte Heistenaars dan wordt men onmiddellijk getroffen door allerhande woorden en uitdrukkingen die heel spontaan gezegd worden maar toch dreigen verloren te gaan voor de toekomst omdat men nu meer een “algemeen beschaafd Heists” gaat spreken.

Aangezien Heyst Leeft toch als doelstelling heeft het behoud van het Heistse volkseigen te verzekeren, nemen we graag het initiatief om een aantal zaken vast te leggen, zodat deze ook voor de toekomst bewaard blijven.

Dit kan evenwel alleen met behulp van onze leden. Daarom vragen wij U om ons hiermede te helpen.

‘T IS OM ZEPE (HIJ IS OM ZEPE)...

Een uitdrukking waarmee we aanduiden dat iemand dood is of dat een zaak verloren is. Wat heeft zeep nu met de dood of het noodlot te maken?

Heel eenvoudig.

Honderden jaren terug was zeep een zeldzaam produkt dat alhier enkel in gebruik was bij de rijken. Zeep kwam van Italië en het was dus een hele klus om het vanuit Vlaanderen in konvooi te gaan halen, een zware reis heen en terug. Regelmatig werden de konvooien aangevallen en beroofd. Af en toe vielen er dodelijke slachtoffers.

Vandaar dat men het zeep halen associeerde met iets riskants, iets

gevaarlijks, iets met een noodlottige afloop.

STRONT IS GELD...

Geen te propere uitdrukking, en in kontrast dus met eventuele rijkdom. En toch is er hier ook een logische verklaring.

Vroeger sprak men van de rijke boeren en de welstand werd gemeten naar gelang het aantal paarden op het hof. Een voorbijganger vreemd in de streek kon evenwel niet zien hoeveel paarden en andere beesten er op stal stonden. Maar wat hij wel kon zien was de mesthoop voor de deur. Een landbouwer die veel paarden en koeien op stal had, had uiteraard ook veel mest. Precies daarom kon men aan de grootte van de mesthoop afleiden dat er veel dieren waren. En dieren betekende rijkdom.

Mest was dus rijkdom, of geld.

Kent u ook zo’n verhaaltjes? Kunt u ons ook een aantal specifieke Heistse uitdrukkingen bezorgen? Wij danken u ervoor bij voorbaat.