De “Militianen” anno 1820

Terwijl men nu volop aan het praten is over de eventuele verlenging van de dienstplicht (daar waar velen onder de lezers de tijd gekend en meegemaakt hebben van de 24 maanden!) dachten we dat het interessant zou zijn om even na te gaan welke de oudste dokumenten daarover zijn in de gemeente.
We gingen dus een kijkje nemen in het “inschrijvingsregister van de nationale militie” daterende van 1841.

Alle militieplichtigen werden in toepassing van artikel 61 van de wet van 8 januari 1817 per “ligting” ingeschreven. Heist behoorde tot het derde militiekanton van de provincie West-Vlaanderen. Volgens de tekst op het kaft-blad van het register vernemen we:

“In dit register moeten worden gebragt alle de mans-persoonen die hun 19e jaer zyn ingetreden, welke aenspraek op vrystelling zy ook wegens huwelyk, gebreken of anderzins zouden vermeenen te hebben, alsmede de afwezenden en de zoodanigen die in het vorige jaer, door de militieraden voor een jaer zyn vrygesteld.

Het inschryvings-register wordt door de hoofden der gemeentebestueren by het doen der looting medegebragt, ten eynde op hetzelfde, in de kolom van aenmerkingen, het trekkings-nommer der ingeschreven te kunnen brengen.”

In de “ligting 1841” waren 10 militieplichtigen te Heyst ingeschreven.
Waar dit nu allemaal in strijd zou zijn met de privacy, werd in de militieregisters vroeger allerhande persoonlijke informatie opgetekend, wat bij groepering ons een duidelijk beeld zou kunnen geven van de fysionomie van de jongelingen in die tijd.

-DEBROCK Henricus Leonardus, visscher, geboren te Knokke op 16 januari 1822 en verblijvende te Heyst, groot 1,63m. Zoon van Leonardus, visscher, en van wijlen Weldyck Regina betrokkene “heeft zig zelven aengegeven” en kan niet lezen noch schrijven.
Zijn signalement: aengezigt: oval - voorhoofd: hoog - oogen: blauw - neus: ordinair - mond: middelmatig - kin: lang - hair: blauw - beoordeling: capabel.

DEGROOTE Franciscus, visscher, geboren te Heyst op 7 oktober 1822, verblijvende te Heyst, groot 1.78 m, zoon van Franciscus, visscher, en van Vandemoere Cecilia, werkvrouwe. Betrokkene heeft zich zelf aangegeven, hij kan niet lezen en niet schrijven.
zijn signalement : aengesigt: ovaal - voorhoofd: hoog - oogen: bruin - mond: middelmatig - kin: rond –hair: bruyn - beoordeling: hoofdzeer

DEJ0NGE PHILIPPUS JACOBUS: particulier, geboren te Oostende op 29 juli 1822 en verblijvende te Brussel, zoon van Joannes Baptista, beampte douanen en Quys Suzanna Catharina, werkvrouwe. de aangifte gebeurde door de vader - hij kon lezen en ook schrijven. Geen signalement bekend. Was capabel.

DE MUNTER FRANCISCUS, werkman, geboren te Heyst op 2 maart 1822, 1.52 m, zoon van Petrus, werkman, en van Devlieghe Anna Maria. Heeft zich zelf aangegeven. Hij kan niet lezen en niet schrijven.
Signalement: aengesigt: rond - voorhoofd: rond – oogen: blauw - neus: ordinair - mond: middelmatig - kin: rond - hair: blond. Beoordeling: volvoelig en kleinste

GHESELLE  PETRUS, visscher, geboren te Heyst, 4 maart 1822, 1.63 m, zoon van Jacobus, visscher, en van Vermeire Rosalia, werkvrouwe. Hij heeft zich zelf aangegeven en kan lezen maar niet schrijven.
Signalement: aengesigt: rond - voorhoofd: hoog – oogen: blauw - neus: ordinair - mond: groot - kin: rond – hair: zwart. Beoordeling: linkerbeen krom

HEDELINCK  AMANDUS: visscher, geboren te Heyst op 3 juli 1822, 1.65 m. zoon van Josephus, schoenmaker, en van Lateste Bernardina, werkvrouwe. Heeft zich zelf aangegeven, kan niet lezen noch schrijven.
Signalement: aengesigt: rond - voorhoofd: rond – oogen: blauw - neus: ordinair - mond: middelmatig - kin: rond - hair: kastagnebruyn.

MACQ  THEODORUS : dienstbode, geboren te Gheluwe op 3 november 1822, 1,77 m. Zoon van Joannes, beampte der douanen, en van Staelens Alegondrina, werkvrouwe. Heeft zich zelf aangeqeven en kan lezen en schrijven.
Signalement: aengesigt: rond - voorhoofd: rond – oogen: blauw - neus: ordninair - mond: middelmatig - kin: lang - hair: blond. Hij wordt capabel geacht.

NEYT  CONSTANTINUS: geboren te Heyst 19 juli 1822, lijndraeyer, 1,70 m, zoon van Lambertus, werkman, en van De groote Henrica, werkvrouw. Heeft zichzelf aengegeven, en kon lezen en schrijven.
Persoonsbeschrijving: ovaal gezicht - bruine ogen - middelmatige mond - bruin haar. Beoordeling : broeder in dienst.

SAVELS  JOANNES  JACOBUS, visscher, 1,69 m, geboren te Heyst op 18 mei 1822, zoon van Jacobus, overleden, en van Vandemoere Isabella, weduwe. Hij heeft zichzelf aangegeven. Hij kon niet lezen en niet schrijven.
persoonsbeschrijving: rond gezicht - rond voorhoofd - bruine ogen - ordinaire neus - grote mond (?) -ronde kin - bruin haar - hij werd capabel geacht.

VLIETINCK  PETRUS: visscher, 1,71 m, geboren te Heyst op 8 augustus 1822, zoon van Joannes, visscher, en van Baervoets Isabella, werkvrouw. heeft zichzelf aangegeven en kan lezen en schrijven.
Beschrijving: gezicht ovaal - voorhoofd rond  - ogen blauw - mond groot - kin rond - haar blond. Beoordeling: capabel.

Onderaan de tabel lezen we: “Geslooten den 20 january 1841 door het hoofd van het plaetselyk
bestuur” (getekend: Schoutteet).

Finaal gesloten den 28 february 1841 (getekend: Schoutteet)“

Dan werd een alfabetische lijst opgemaakt, dienstig voor de “looting”

Demunter en Gheselle en Neyt werden: “finaal vrygesteid”.

********************

Een boek lezen om onze voorgeschiedenis beter te leren kennen...
In november 1985 verscheen van de hand van Danny Lannoy het boek “KNOKKE VAN TOEN”.
Het is een prachtig kijkboek over het vroegere Knokke dat in de handel te verkrijgen is tegen 1200 fr.

We kunnen ongeduldige Heistenaars alvast mededelen dat bestuurslid Georges Devent bezig is met de laatste hand te leggen aan zijn boek “HEYST VAN TOEN”, waarvan de verschijning voorzien is voor het voorjaar 1986.