Enkele aanvullingen over de scholen te Oostkerke

Georges De Bruyckere

Ons gemeentelijk Lager Onderwijs bestaat 140 jaar. Het huidige gebouwencomplex van onze gemeenteschool werd 100 jaar geleden voor het eerst gebouwd en in gebruik genomen.

Ik had er een vaag gevoel van dat onze school een eeuwwisseling aan het doormaken was, en als lid van de Heemkundige Kring, kreeg ik een zekere angst dat dit belangrijk aspect van ons heem aan de aandacht van zijn leiders was ontsnapt. Ik polste daarover onze voorzitter René De Keyser -niet zonder vooraf zelf mijn oudste schoolarchieven geraadpleegd te hebben.

Deze schoolarchieven dateren slechts vanaf 1879 - de vroegere documenten, 282 in getal, werden vernietigd door een van onze voorgangers, of beter voorgangsters. - Vrouwen kunnen kwade streken uithalen. Laat ons dat potje gedekt houden. We dragen in ons hart nog iets van beroepsgeheim en ook van beroepsfierheid.

Maar toen ik dus onze voorzitter polste over het historisch gebeuren, stelde ik tot mijn grote vreugde vast, dat hij er wel degelijk van op de hoogte was - en beter dan gelijk wie ook - en er volop aan bezig was. Maar hij scheen er niet minder gelukkig mee, te kunnen vaststellen dat we beiden dezelfde viool aan ‘t spelen waren. Het was kinderspel om het op een akkoord te gooien hoe we de partituren zouden verdelen.

Hij zou een algemeen overzicht geven van het onderwijs te Oostkerke en het gemeentelijk onderwijs in het bijzonder. Ik zou dan aan de hand van onze kostbare schoolarchieven enkele details naar voren brengen. Ik dank Rene De Keyser voor zijn historisch overzicht in nr. I van "Rond de Poldertorens" van het jaar 1969. Het is voor mij een document, dat niet alleen als liefhebber zal worden bewaard, maar dat ook een plaats zal krijgen in ons schoolarchief zelf. Het is trouwens de aanvulling van wat ons ontbreekt.

René De Keyser besluit zijn artikel met zelf te zeggen dat zijn overzicht ver van volledig is, vooral dan wat betreft de laatste eeuw. Wat zeker onvolledig is, dat is het feit dat René niet heeft gehandeld over de hulponderwijzers; dat zou hem trouwens veel te ver hebben gebracht.

Toch hebben ook deze mensen een belangrijke rol gespeeld in ons onderwijs.

Ik zou dit artikel dan als volgt willen behandelen:

1°  -  Vooraf zou ik een schematische opsomming willen geven van al de opeenvolgende schoolhoofden sedert het ontstaan van ons gemeentelijk onderwijs. R. De Keyser heeft dat reeds behandeld; dus beperk ik mij tot een schema.

2°  -  Dan zal ik in chronologische volgorde de hulponderwijzers en de tijdelijke onderwijzers behandelen.

3°  -  En tot slot wil ik enkele details uit het leven geven van Eugeen Inion, het oudst bekende schoolhoofd uit mijn archief, en één der eerste bewoners van het huidig schoolhuis.

I. Schoolhoofden vanaf 1828/29 tot heden  -  (140 jaar)

1. Bernard Mestdag :  koster en onderwijzer sedert 1/12/1822  - orgelist en klokkenluider  - ontslag 23/12/1850.
2. Jan Der Deyn :  koster en onderwijzer 17/3/1851 - ontslag 18/10/1858.
3. Frans Inion (‘t Kostertje) : geboren te Assebroek 16/12/1822 - alhier koster en onderwijzer 1858; - Eerste lesgever in ons huidig schoolgebouw (1868/69)  - Het gebouw is dus 100 jaar oud, -  Ontslag 12/4/1879 -overleden 23/9/1912. - Hij was dus 90 jaar.  Hij is de ouderdomsdeken tot op heden.

René De Keyser stelt de vraag in zijn artikel: waarom nam Frans Inion plots ontslag in 1879? Hij was zeker nog sterk en gezond, want hij heeft zijn zoon en opvolger ver overleefd. Het antwoord is zeer eenvoudig, wanneer men de schoolwet van 1879 nader bestudeert.

Deze beruchte schoolwet, die de centralisatie en monopolie der Openbare School bewerkstelligde, en veel beroering en strijd in het land heeft gebracht, droeg de volgende kenmerken wat betrof de inrichting van het Lager Onderwijs:

1. In ieder gemeente moest een openbare school worden ingericht, zonder rekening te houden met de private scholen.
2. Het godsdiensonderwijs werd van het programma geschrapt.
3. Het toezicht van de pastoors en de diocesane overheid werd afgeschaft.

Gezien Frans Inion koster was, en onder druk stond van zijn pastoor, die het toezicht op de gemeenteschool werd ontzegd, kunnen we gemakkelijk raden waar de oorzaak van zijn ontslag te vinden is. Te meer, Frans Inion had een zoon, die gediplomeerd onderwijzer was geworden. Ook de wet van 1879 eiste het diploma. Frans Inion bleef koster en zijn zoon Eugeen volgde hem op als onderwijzer. Kon het beter passen?

4. Eugeen Inion : geboren te Assebroek 29/1/1857 - gediplomeerd te Torhout 1876 - hier in dienst gekomen 1/6/1879 - gehuwd met Mathilde Debrouwer 22/4/1880 (Zij is later de bewaarschoolonderwijzeres van de gemeenteschool geworden)  Hij was 23 en zij 18 , geboren te Steene 30/10/1862  -  Eugeen is overleden 3/1/1885.
5. Louis De Brouwer : hij is de broer van Mathilde - benoemd 9/1/1885 -overleden 12/2/1887.
6. Vital Sanders : geboren te Brugge 14/8/1860 - gediplomeerd te Brugge (staatsnormaalschool) 9/6/1879 - benoemd 23/3/1887 - gehuwd met de weduwe van Eugeen Inion, Mathilde De Brouwer, 25/8/1897.

Ze hadden 10 jaar lang elk de helft van het schoolhuis bewoond. Na 10 jaar vonden ze elkaar toch. De liefde kruipt ... waar ze niet gaan kan. Vital is overleden 6/8/1915 en begraven op 10 augustus daarna.

7. Richard Schutyser : geboren te 0ostkamp: 16/2/1891 - gediplomeerd te Torhout 30/7/1910 - onderwijzer te St-Andries : 18/9/1910 - schoolhoofd benoemd te Oostkerke 12/11/1915 - in dienst getreden 1/12/1915 - bijzonder diploma handenarbeid, Gent 27/1/1914 - ontslag 31/3/45 -overleden te St-Andries 7/10/1961.
8. Alfons Gerry : geboren te Brugge 3/3/1882 - gediplomeerd te Gent 1/!/1903 - onderwijzer te Gent: 20/11/04 tot 8/9/08; te Turnhout: 9/9/08 tot 10/9/09;  te Manage: 11/9/09 tot 23/7/11; te Varsenare: 8/1/12 tot 31/1/112 - te Oostkerke: 5/2/1912 - schoolhoofd te Oostkerke 1/9/1945 -ontslag 31/8/52 - overleden 9/6/1959.
9. Georges De Bruyckere : geboren te Dudzele 24/12/1920 - gediplomeerd te Torhout 29/6/40 - tijdelijke onderwijzer te Dudzele 26/1/42 tot 13/2/42 -tijdelijke onderwijzer te Dudzele 27/5/42 tot 1/6/42 - tijdelijke onderwijzer te Oostkerke 23/6/42 tot 24/12/42 en van 11/1/43 tot 8/7/44 - tijdelijke onderwijzer  te Lissewege 5/12/44 tot 14/12/44 - te Brugge 10/1/45 tot 23/1/45 - vastbenoemd als hulponderwijzer tijdens legerdienst in 1945 - in dienst als vaste hulponderwijzer 9/4/1946 - vastbenoemd schoolhoofd 1/9/1952 - nog steeds in functie.[=1969]

II. De Hulponderwijzers vanaf 1902

1. Camille Prenen benoemd in september 1902 - in dienst 1/10/1902. - De school telt van nu af twee leerkrachten, een schoolhoofd en een hulp- onderwijzer. De wedde van Vital Sanders stijgt nu van 1600 fr tot 1700 fr in een jaar. - Ontslag van Prenen 13/9/1905 (hij was reeds met ziekteverlof).
2. Karel Roose: in dienst 4/9/1905 als tljdelijk onderwijzer - diploma normaalschool Torhout - vast benoemd 10/10/1905 als hulponderwijzer - ziekteverlof op 7 juni 1910. Interessant om te vermelden: men vond in juni 1910 geen enkel gediplomeerd onderwijzer om Roose te vervangen. Dan vraagt Sanders aan de koster De Haene, hem wat te helpen. Deze aanvaardt. Sanders heeft aan de gemeente gevraagd aan Jules De Haene toch een vergoeding toe te kennen.

Eindelijk wordt toch iemand gevonden die een diploma bezit, nl. Leon Van Waleghem, geb. Brugge 3/12/1883 in dienst 27/6/1910 – gediplomeerd te Torhout  1/8/1903 .

Op 4 oktober komt Roose terug in dienst. Doch op 23 oktober moet hij weer met ziekteverlof. Men vindt een nieuwe tijdelijk onderwijzer: Jules Van Eeghem, geb. te Oostkamp, -  gediplomeerd  te Torhout 30/7/1910. - Van Eeghem gaat weg begin maart 1911,  wellicht omdat hij elders benoemd werd. - Weer vindt men geen gediplomeerde onderwijzer, en opnieuw stelt Burgemeester Frans Strubbe, koster Jules De Haene aan als tijdelijke onderwijzer, tegen een vergoeding van 25 fr. per maand.

Roose blijft lang ziek. Opnieuw een waarnemende gediplomeerde onderwijzer:  René Huyghebaert, geb. Lissewege 20/9/1890  - in dienst 1/5/1911 – gediplomeerd  te Torhout 31/7/1909 - ontslag 7/1/1912.

De volgende waarnemende onderwijzer is Alfons Gerry, die de nog altijd ziek zijnde Roose komt vervangen. Hij werd aangesteld als waarnemend onderw. op 5/2/1912. - Hij werd voorlopig onderwijzer toen Roose op wachtgeld werd gesteld 1/6/1912.

3. Alfons Gerry: vastbenoemd op 26/3/1914 . Hij is tweemaal als waarnemend schoolhoofd aangesteld tijdens de ziekte ven Richard Schutyser: 1/9/1942 tot 1/9/1944 en van 1/4/1945 tot 1/9/1945. Op die datum is hij schoolhoofd geworden.
4. Georges De Bruyckere : hij heeft ook alle takken van het onderwijzersambt doorlopen in de gemeenteschool te Oostkerke.

• a) waarnemend onderwijzer: 23/6/1942 tot 24/12/1942;
• b) voorlopig onderwijzer: 11/1/1943 tot 8/7/1944 . Hierna moest hij onderduiken voor de Duitse bezetter tot 31/8/1944. Meester R. Van Steene, de gewaardeerde onderwijzer van Ramskapelle, zou zijn dienst overnemen.

Dan verdwijnt De Bruyckere uit Oostkerke wegens het opnieuw in dienst treden van R. Schutyser op 1/9/1944. Hij doet nog twee korte tijdelijke diensten in Lissewege en te Brugge in de stadsschool langs de Lange Rei, waarna hij zijn legerdienst doet van 6/4/1945 tot 6/4/1946. Tijdens zijn legerdienst wordt De Bruyckere benoemd als hulponderwijzer op 25/10/1945. Tijdens deze periode wordt hij vervangen door Raymond De Groote, geb. te Westkapelle 12/11/1923, gediplomeerd  te Torhout 31/7/1944, hier in dienst van 10/4/1945 tot 28/7/1945, daarna benoemd bij de Broeders Xaverianen te Knokke. Een nieuwe tijdelijke leerkracht wordt aangesteld, nl. Aimé Dewaele, geb. te Heist 10/5/1925, gediplomeerd  te Torhout 1945 en hier in dienst van 25/9/1945 tot 7/4/1946.

Op 9/4/46 treedt De Bruyckere in functie als vastbenoemde hulponderwijzer. Op 1/9/1952 wordt hij schoolhoofd.

5. Georges Timmerman: Als Alfons Gerry op pensioen gaat, en Georges De Bruyckere Schoolhoofd wordt benoemd, komt Georges Timmerman als vastbenoemde hulponderwijzer op 1/9/1952.

Er waren dus 5 hulponderwijzers in vast verband aan onze gemeenteschool die dienst deden in de 67 jaar van 1902 tot op heden. [=1969]

We hebben nog niet alle tijdelijke onderwijzers opgenoemd. We moeten nog diegenen vermelden die dienst deden tijdens ziekteperiodes van Alfons Gerry, G. De Bruyckere en G. Timmerman.

a) In vervanging van Alfons Gerry:

• Jozef Billiauw: geb. Klemskerke 22/2/1906, dipl. Torhout 15/7/1925, in dienst van 9/12/1925 tot 8/6/26.
• Roland Verduyn: geb. St-Michiels 23/2/1926, dipl. Oostakker 1945, in dienst van 3/6/1946 tot 12/7/1946.
• Roland Hudders: geb. Westkapelle 21/19/1928, dipl. Torhout 1947, in dienst van 6/10/1947 tot 8/10/1947.
• Gilbert Ghyoot: geb. Brugge 23/11/1920, dipl. Torhout 1947, in dienst van 8/10/1947 tot 21/2/1948.
• Antoon Noë: geb. Damme 22/3/1928, dipl. St-Niklaas 1949, in dienst van 28/3/1950 tot 3/6/1950.
• Frans Delaere: geb. Wijtschate 6/6/1932, dipl. Torhout 1951, in dienst van 8/1/1952 tot 19/1/1952.

b) In vervanging van Georges De Bruyckere:

• Mevr. Deckers-Verbouw Irene: geb. Lapscheure 11/11/1928, dipl. Tielt 1947, in dienst van 5/9/1963 tot 11/9/1963
• Rudolf Six: geb. Brugge 19/1/1919, dipl. Brussel 1938, in dienst van 13/1/1965 tot 21/1/1965.

c) In vervanging van Georges Timmerman:

• Rene Danneels: geb. Brugge 27/12/1933, dipl. Torhout 14/6/1952, in dienst van 15/9/1952 tot 26/9/1952 en van 20/10/1955 tot 29/10/1955.
• August Maeyaert: geb. Assebroek 1/4/1929, dipl. Torhout 1948, diploma lich. opvoeding 28/8/1952, in dienst van 6/3/1957 tot 22/3/1957.
• Mevr. De Bruyckere-Schutyser Angèle geb. St-Andries 11/5/1915, dipl. Tielt 1934 , in dienst van 21/11/1958 tot 25/11/1958 en van 14/4/1959 tot 18/4/1959.
• Mevr. De Bruyckere-Traen Esther, geb. Varsenare 21/12/1921, dipl regentes Tielt 5/8/1941, in dienst van 8/6/59 tot 15/6/59.
• Willy Monbaliu: geb. Brugge 18/2/1941, dipl. Blankenberge 1960, in dienst van 5/10/1960 tot 13/10/1960
• Mevr. De Bruyckere-Schutyser: opnieuw in dienst van 18/3/1963 tot 13/4/1963
• Noël Floré  geb. Brugge 13/1/1943, dipl. Torhout, in dienst van 3/2/1969 tot op heden [=1969]

Tot daar de volledige lijst van de leerkrachten die in onze gemeenteschool dienst deden. Wij kunnen resumeren als volgt.

Onze gemeenteschool bevatte eerst slechts één klas, van 1829 tot 1902. Daarna waren er steeds twee klassen. Het aantal schoolhoofden van 1829 tot 1969 bedraagt negen. Het aantal hulponderwijzers in vaste dienst van 1902 tot 1969, is vijf. Waarvan twee later ook schoolhoofd werden. Het aantal tijdelijke of waarnemende onderwijzers is negentien; hier reken ik niet bij de vastbenoemde, die ook als tijdelijke hebben dienst gedaan.

III.   Enkele details uit de tijd van Eugeen Inion.

De heer Eugeen Inion is één van onze verre voorgangers, van wie wij nog geschriften en documenten in het schoolarchief van Oostkerke hebben teruggevonden. Een oud en merkwaardig document bevat de opgave van zijn inkomsten als gemeenteonderwijzer in 1879. :

____________________________

• “Vaste Jaarwedde: 625 fr.
• “Schadeloosstelling voor het kosteloos onderwijs: 335 fr.
• “Schoolgelden der betalende leerlingen: 150 fr.
• “De gemeente heeft mij gelast het godsdienstig onderwijs te geven en de som van 100 fr. zal mij toegeteld worden.

Oostkerke den 19 Januari 1880. Echt verklaard
De hoofdonderwijzer, (get.) Eugeen Inion
Vu, le 28 Janvier 1880, L’inspecteur (get.) B. Mortier.”

____________________________

In een rapport dat hij liet geworden aan de heer inspecteur op 10 maart 1880 stel ik vast dat er een twaalftal behoeftige meisjes van 6 tot 14 jaar, niet kosteloos onderwezen worden omdat ze een vrije school bijwonen. Er was dus reeds een tweede school. Onze huidige meisjesschool bestond toen nog niet.

Tijdens het schooljaar 1879-80 bezochten 51 jongens en meisjes de gemeenteschool. Dat waren kinderen die kosteloos onderwijs genoten. Op 30 juni 1879 waren er 23 betalende knechtjes en 6 betalende meisjes, dus 29 betalende kinderen ingeschreven. Of een leerling al dan niet kosteloos onderwijs genoot, hing natuurlijk af van het belastbaar inkomen van de ouders.

De lijst der leerlingen die gedurende het schooljaar 1879-80 kosteloos onderwijs genoten, is ons bekend. Het is tevens de oudste naamlijst uit het schoolarchief:

Van de betalende leerlingen hebben we de lijst van 1882:

Valerie Provoost, Louiza Bonte, Isabella Devoet, Elodie Desmidt, Marie Slabbinck, Emelie Vande Velde, Eugenie Lannoye, Marie Lannoye, Karel Desmidt, Jozef Desmidt, Edmond Provoost, Leo Slabbinck, Lother Vande Velde, Alfons Ameele, Honoré Ameele, Filip Slabbinck, Medard Monbailliu, Edmond Lannoye, René Desutter.

In 1880 werden ook reeds zoals nu kantonale examens gehouden, doch voor de veertienjarige van de 4e graad. De leerlingen moesten zich hiervoor verplaatsen naar Brugge in de Ganzenstraat nr 3. De school aldaar werd bestuurd door dhr Debois. Twee leerlingen van Oostkerke werden in 1800 hiervoor aangeduid nl. Richard Tytens en Theodoor Corneille.

Op 8 december 1880 krijgt meester Eugeen Inion officieel bericht van de inspecteur dat bij ministerieel besluit van 19 november 1880, zijn dame, Mathilde Debrouwer, benoemd werd als lerares in handwerk aan zijn school. Zij zou hiervoor een jaarwedde genieten van 200 fr. Op het schoolbudget moest de gemeente van Oostkerke een bedrag inschrijven voor de aankoop van het nodige handwerkmateriaal, wat moest worden berekend naargelang het aantal leerlingen, 2 fr. per meisje en per jaar.

Het inkomen van meester Inion verbeterde merkelijk in 1881. De wet van 16 mei 1876. voorzag een minimum jaarwedde van 1000 fr. Door de bestendige deputatie van West-Vlaanderen werd in 1881 druk uitgeoefend op alle gemeentebesturen, er komaf van te maken. Oostkerke was royaal. Ze kende de volgende vergoedingen toe aan hun schoolhoofd, de enige onderwijzer toen:

1. vaste jaarwedde 700 fr
2. tegemoetkoming voor onderwijs aan niet betalende leerl. 350 fr.
3. tegemoetkoming voor betalende leerlingen 150 fr.
4. onderhoud van de klassen 40fr.
5. verwarming 120 fr.
6. voor aankoop van schoolmateriaal der behoeftige leerlingen 85 fr.
7. voor het godsdienstonderwijs 100 fr.

Totaal 1.545 fr.

Zijn echtgenote Mathilde genoot ook reeds van haar jaarwedde van 200 fr. voor het geven van de handwerklessen. Heel zeker kwam er met de kermisdag koekebrood op tafel!

In het begin van 1881 maakt Meester Inion zijn eerste inventaris op van de bestaande materialen in zijn school. In de klas stonden lange banken van 3 meter. Iedere bank gaf plaats aan 6 leerlingen. Er waren: 3 zwarte borden, een stel maten en gewichten, een kaart van België, een kaart van Europa in slechte staat. Zijn verslag vermeldt ook wat er niet aanwezig was: geen telraam, geen wereldbol, geen materiaal voor het onderwijs in de natuur-wetenschappen, geen vormleerlichamen,  turnmateriaal, geen biblioteek.

Eén bedenking: wat zijn wij nu heren tegenover onze voorgangers van nog geen 100 jaar terug. Als ik ooit eens het geluk krijg de inventaris van mijn school te mogen opmaken, dan zullen het ellenlange bladzijden worden.

Doch dit verslag van Eugeen Inion vermeldt nog andere interessante dingen: Er was geen bewaarschool. Het godsdienstonderricht wordt door hem zelf gegeven. Sedert de maand maart 1881 wordt het onderwijs uitsluitend in het Nederlands gegeven. Andere vakken die toen onderwezen werden in de lagere school zijn: grondwettelijk recht, nationale geschiedenis, tekenen, aardrijkskunde, natuurwetenschappen (uitsluitend door middel van lees-lesjes uit hun leesboek), naaien, lichaamsoefeningen, muziek (geen notenleer).

De uurrooster zag er uit als volgt: 1 uur godsdienst, 1 uur handwerk, 1/2 lichaamsoefeningen, 1/2 speeltijd, 4 1/2 uur aan bovengenoemde leervakken. Dat betekent dat de onderwijzer 7 1/2 uren samen was met zijn leerlingen. Laat ons daarbij rekenen een kwartier 's morgens en nog een kwartier ‘s middags als de poort openging, dan komen we tot een prestatie van 8 volle uren. Heden is dat van 8u30 tot 11u45 en van 13u15tot 14u15; in totaal 6 uren en een kwart.

Op 1 juni 1880 had meester Inion 44 jongens en 17 meisjes,, op 1 december 1880 had hij 42 jongens en 16 meisjes. Deze 58 leerlingen zaten allemaal in één klas, en meester Eugeen stond daar 8 uren per dag bij, heel alléén! Hoed af voor mijn voorganger!

In het slot van dit verslag lees ik nog dat er 73 leerlingen waren ingeschreven op de gemeente, die in aanmerking kwamen voor kosteloos onderwijs. Er waren er maar 46 die daarvan profiteerden. Dat was in 1881. De overigen bezochten ofwel de reeds bestaande vrije school (niet te verwarren met onze huidige Zustersschool, die toen nog niet bestond). Die Vrije school werd gegeven door Mejuffrouw Melanie Baetsleer. Er waren ook kinderen die helemaal geen onderwijs volgden. De schoolplicht bestond nog niet.

Over de school van Melanie Baetsleer vind ik een oud documentje in ons archief. Het dateert uit 1883. Deze school bestond evenwel reeds vroeger. In 1883 telde deze school 18 jongens en 22 meisjes. Men aanvaarde er de leerlingen reeds van zodra ze konden lopen. Er waren er bij die pas anderhalf tot twee jaar telden. Men leerde er alleen lezen en schrijven. Het lokaal waar deze inrichting over beschikte behoorde toe aan de weduwe en kinderen van Mr. Van Ruymbeke Paul-Alexander.

Ik keer terug bij meester Inion in ‘t jaar 1881. De grote vakantie duurde van 15 september tot 1 oktober = 14 dagen. Met Nieuwjaar zijn er 3 verlof-dagen. De Paasvakantie loopt van Pasen tot de donderdag er op volgend.

De 2e zondag van juli is het kermiszondag: de maandag, dinsdag en woensdag daaropvolgend is er geen klas. De 31 oktober is het de feestdag van de parochie, en de 27 december is het biddag beide zijn verlofdagen. Meester Eugeen Inion heeft vele, lange dagen moeten werken in zijn school!

Einde 1881 ziet er zijn inventaris al heel wat beter uit. De meester heeft een lessenaar.  Hij beschikt nu over 20 schoolbanken, ook heeft hij een plan van de gemeente Oostkerke, een kaart van West-Vlaanderen, een wereldkaart en een wereldbol.

Hij kreeg ook een portret van de koning en de koningin. Hij beschikte over 2 Kristusbeelden, 1 Mariabeeld, 3 schuifborden, 2 verplaatsbare borden (waarvan het ene slecht was), 1 tekenbord, 1 passer, 1 winkelhaak, 1 overbrenger, 1 T-lat om te tekenen, 1 balans Roberval, 1 slechte meter, 2 tafelen Callewaert, 20 tafelen Deyrolle, een kleine verzameling voor natuur- en ontleedkunde, een melkweger, een roommeter, een barometer en 2 thermometers, en een doos met 63 mineralen.

De man stond er in 1882 dus al heel wat beter voor om zijn zware taak naar behoren te vervullen. - Later kreeg de gemeenteschool ook nog een school voor volwassenen en ook een bewaarschool toegewezen: dit alles onder het bestuur van de heer Eugeen Inion. - Meer daarover in een volgend artikel wellicht.

We nemen afscheid momenteel van een man wiens leven kort was maar vol verdienste. Vóór mij, liggen zijn geschriften, met fijne hand geschreven, keurig opgesteld, zowel in het Frans als in het Nederlands. Verzorgd werk!

Ik breng hem, die bijna een eeuw vóór mij deze school bestuurde, een verre groet en wens hem een vredige rust der gelukzaligen, wat hij zeker heeft verdiend.